Aanjaagteam wil woon- en zorgvisie in elke gemeente

Elke gemeente moet voor de komende jaren een woon- en zorgvisie opstellen. Bij ongeveer de helft van de gemeenten is dat nog niet gebeurd. Volgens het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen van Marnix Norder moeten ze snel aan de slag.

Wielervergelijking
Een kopgroep van 10 regio’s, gevolgd door een peloton dat inmiddels redelijk door peddelt en daar weer achter zo’n 10 regio’s die gelost zijn en de trappers nog steeds niet erg vlot rondkrijgen. Met deze wielervergelijking maakt het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen duidelijk hoe het er in gemeenteland voorstaat met de taak mensen langer zelfstandig te laten wonen. In de eindrapportage van het aanjaagteam dat zojuist aangeboden werd aan staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA, VWS) concludeert het team dat gemeenten inmiddels aan de slag zijn, iets wat een jaar eerder nog niet het geval was. Maar tegelijkertijd ziet hij dat er moet ook nog veel gebeuren. ‘Het grootste probleem is dat de rollen nog niet goed worden doorleeft.’

4D's in plaats van 3D's 

Sinds vorig jaar zijn veel taken in het sociaal domein op gebied van zorg, werk en jeugd over gegaan naar gemeenten; de 3D’s. Maar Norder spreekt liever van 4D’s, want ook op het gebied van wonen hebben gemeenten een heel nieuwe taak gekregen: de regie over volkshuisvesting. Mensen moeten langer zelfstandig blijven wonen, wat veel consequenties heeft op het gebied van woningen, aanpassingen en voorzieningen. Halverwege 2015 zag Norder dat gemeenten vaak nog geen idee hadden wat ze met die vierde D moesten. Ruim een half jaar later, is dat veranderd. ‘Er zit beweging in en dat is heel belangrijk. Maar veel gemeenten moeten nog ervaren hoe ze hier leiding aan moeten geven.’

Demografische ontwikkelingen
Belangrijk daarbij is dat alle partijen zich bewust zijn van hun eigen rol. Voor gemeenten is dat de rol van regisseur, vindt Norder. Zo zou er een woon- en zorgvisie moeten komen. Ongeveer de helft van de gemeenten heeft al een woonvisie voor de komende jaren. Door het ontwikkelen van zo’n visie op het gebied van zorg, of een gecombineerde woon- zorgvisie kan een gemeente zicht krijgen op demografische ontwikkelingen. Norder: ‘Met zo’n visie kun je zien hoeveel drempelvrije woningen je nodig hebt, hoeveel alcoholisten er komen of hoeveel mensen begeleid moeten wonen. Dus weet je hoeveel woningen van een bepaalde categorie je nodig hebt. En dáármee kun je naar de corporaties. En met het deel dat de corporaties niet oppakken, kun je naar marktpartijen. En ook voor banken is dat belangrijk. Want als je kunt aantonen dat er behoefte aan is, zijn ze sneller geneigd dit soort bouwprojecten te financieren. Kortom, de gemeente moet de kaders helder hebben, dan kunnen andere partijen instappen en hun ding doen.’

Wereld van verschil
Maar ook binnen de muren van het gemeentehuis zal er het één en ander veranderen moeten, concluderen Norder en zijn team. Tussen de afdelingen huisvesting en de afdeling zorg staan nog altijd dikke muren. En die moeten geslecht. ‘Die twee afdelingen zijn vaak een wereld van verschil en spreken een heel andere taal. Dat is geen verwijt maar een constatering. Dat zul je beter op één lijn moeten krijgen. Wethouders zullen zich daarvan bewust moeten zijn, maar de ambtenarenorganisaties ook. Als de directeur zorg en de directeur wonen nou eens samen op de hei gaan zitten, scheelt het vast een stuk.’

Op de handen zitten 

Volgens Norder was wonen vroeger onderhavig aan de zorgvraag omdat mensen met een lichte behoefte aan ondersteuning vaak al snel naar een verzorgingshuis gingen. Nu mensen langer thuis blijven wonen, wordt wonen dus dominant en moet de ondersteuningsvraag thuis opgelost worden. Norder: ‘De verantwoordelijkheid ligt daarvoor bij de gemeente en dat is een goede zaak, want op rijksniveau kun je dat niet aanpassen.’ Hij wil dat het rijk daarom ‘op de handen’ gaat zitten en gemeenten niet voor de voeten te lopen.

Lees hier de overige adviezen van Norder aan het rijk om het gemeenten makkelijker te maken beleid te voeren.