Aantal nieuwe pleegouders historisch laag

Het aantal gezinnen dat zich aanmeldde als pleegouder was nog nooit zo laag als in 2022. Dat blijkt uit de jaarlijkse rapportage 'Factsheet Pleegzorg' van Pleegzorg Nederland. In totaal nam het pleegouderbestand af met ruim 500 gezinnen. Mede door het tekort aan pleegouders maakten vorig jaar minder jeugdigen gebruik van pleegzorg. Personeelstekorten bij gemeenten en pleegzorgorganisaties zijn ook debet aan de verminderde toestroom.

Grote dip

Het aantal geaccepteerde nieuwe pleegouders neemt met de jaren af, maar fluctueert ook. In 2010 startten er bijna 3.000. In 2013 waren dat er nog 3.300. Vervolgens is dit aantal langzaam gedaald naar ongeveer 2.300 in 2021. Vorig jaar vertoonde het pleegzorgbestand echter de grootste dip sinds 2010, met een nieuwe aanwas van slechts 1.700 pleeggezinnen.

Weinig belangstellenden

Ook het aantal belangstellenden nam flink af. Waar in 2021 nog 9.200 mensen informatie hebben aangevraagd over de mogelijkheden om pleegouder te worden waren dit er in 2022 slechts 6.715. Dit is na de cijfers in peiljaar 2010 het laagste resultaat. Van de 1.700 nieuwe pleegouders in 2022 ging het in 932 gevallen om gezinnen afkomstig uit het netwerk van het pleegkind. Van de pleegouders die zijn gestopt, in totaal 2.200, was 56 procent netwerkpleegouder. De meeste netwerkpleegouders kiezen niet voor een pleegzorgcarrière voor een onbekend kind.

Bewogen jaar

Een simpele rekensom laat zien dat het pleegzorgbestand vorig jaar met ruim 500 gezinnen afnam. Pleegzorg Nederland oppert hier in de jaarrapportage verschillende verklaringen voor. Zo was 2022 een onrustig jaar. Na de afbouw van de coronamaatregelen begon de oorlog in Oekraïne, gevolgd door een energiecrisis en forse inflatie. ‘Dit heeft invloed op de aanmeldingen van nieuwe pleegouders omdat die zich in de regel aanmelden vanuit een stabiele persoonlijke situatie’, aldus de organisatie.

Personeelstekorten

De afname van het aantal geaccepteerde pleegouders wordt ook deels verklaard door personeelstekorten bij pleegzorgorganisaties. Hierdoor konden minder potentiële pleegouders begeleid worden met voorbereidingsprogramma’s en was er minder tijd voor de nodige gezinsonderzoeken. ‘De rapportage-verplichtingen leiden tot veel administratief werk. Dit verhoogt de werkdruk en maakt het werken in de jeugdzorg en pleegzorg minder aantrekkelijk’, zo luidt één verklaring voor het gebrek aan personeel en de grote doorloop.

Wachtlijst neemt af

Ondanks de toenemende krapte binnen de pleegzorg stonden er aan het einde van het jaar 36 procent minder jeugdigen op de wachtlijst voor een pleeggezin. Janette Reukers, voorzitter van Pleegzorg Nederland, ziet daarvoor verschillende verklaringen, onder andere in nieuwe beleidsbenaderingen. ‘Er zijn aan de ene kant minder kinderen gemeld omdat er minder plaatsingskansen zijn. Daarentegen hebben we ook een positief vermoeden dat de landelijke lijn om uithuisplaatsingen te voorkomen zorgt voor een afname in de pleegzorgvraag.’

Deeltijdpleegzorg groeit

De beweging naar het voorkomen van uithuisplaatsingen maakt dat er voor het tweede jaar op rij sprake is van een toename van de deeltijdpleegzorg. Daarbij vangen ouders de pleegkinderen maar enkele dagen of momenten per week op. Dit is volgens Reukers een gewenste ontwikkeling, al zijn er zorgen over de financiering en de ondersteuning van deze pleegouders. ‘Het financiële fundament voor deeltijdpleegzorg is zwak en het basis pleegzorgtarief is voor deeltijdpleegzorg niet kostendekkend. We zien dat de hulpvragen steeds ingewikkelder worden en dat soms op termijn toch meer ondersteuning nodig is. Dat vraagt veel van de pleegouders.’

Om de financieringskwestie te verhelpen is recentelijk door de VNG de Handreiking Tarifering en Inkoop Pleegzorg gepubliceerd. Wat betreft het tekort aan pleegouders wordt door Pleegzorg Nederland een nieuwe campagne voorbereid. Die start in het najaar van 2023. ‘We hopen hiermee vanaf dit jaar in samenwerking met gemeenten weer een belangrijke impuls te geven aan de werving van nieuwe pleegouders.’