Helft gemeenten helpt schuldenaars van regen in de drup

Ongeveer de helft van de gemeenten geeft geen antwoord als gerechtsdeurwaarders vragen of een iemand met schulden zich heeft aangemeld bij de schuldhulpverlening, zegt Wilbert van de Donk (voorzitter van beroepsvereniging KBvG) in het FD. De gerechtsdeurwaarders willen dat alle gemeenten inzage geven in de zogeheten Verwijsindex Schuldhulpverlening (VISH).

Kosten bezoek verhaald op schuldenaar

‘Gerechtsdeurwaarders willen voordat zij een huisbezoek afleggen bij een debiteur weten of die debiteur in de schuldhulpverlening zit’, legt Van de Donk uit. ’Als dat het geval is, is er doorgaans  niets of weinig te innen en is zo’n bezoek nagenoeg zinloos. Daarnaast worden de kosten van een deurwaardersbezoek altijd verhaald op de schuldenaar. Als er een lijntje vanuit de VISH naar de gerechtsdeurwaarders wordt gelegd, is dat makkelijker voor gerechtsdeurwaarders, beter voor schuldenaars én ook makkelijker voor schuldhulpverleners in de schuldeninventarisatie.’

Toestemming betrokkene als grondslag

Volgens Van de Donk weigeren gemeenten gerechtsdeurwaarders inzage in de VISH op basis van privacywetgeving. ‘Dat is onzin’, zegt Van de Donk daarover tegen Binnenlands Bestuur. ‘Volgens de Algemene verordening gegevensbescherming en de vroegere Wet bescherming persoonsgegevens is er een grondslag nodig voor het delen van tot de persoon herleidbare gegevens, en toestemming van de betrokkene is zo’n grondslag. Het enige dat gemeenten hoeven te doen, is een vakje op het intakeformulier van de schuldhulpverlening zetten waar de cliënt toestaat dat bepaalde partijen waaronder gerechtsdeurwaarders een crosscheck kunnen uitvoeren met behulp van de VISH. Deurwaarders hebben niet eens extra gegevens nodig. Zij willen enkel en alleen weten of een debiteur in het register staat. Daarnaast zijn gerechtsdeurwaarders een beperkte groep ambtenaren die onder nog strengere regels valt.’

Onvrije toestemming

Een beleidsadviseur van de NVVK, laat desgevraagd weten dat de NVVK het doel om sneller en beter gegevens uit te wisselen ter voorkoming van ergere schulden onderschrijft. ‘Aan de andere kant hebben wij ook begrip voor gemeenten die wat conservatiever met de privacywetgeving omgaan.’ De toestemmingsverklaring waar KBvG-voorzitter Van de Donk naar verwijst, is volgens de beleidsadviseur standaardpraktijk bij NVVK-leden, inclusief aangesloten gemeenten. Een VNG-woordvoerder legt uit dat de ‘koudwatervrees en risicomijding bij gemeenten en de door hen ingeschakelde schuldhulpverlenende organisaties’ het resultaat is van onduidelijkheid over de manier waarop gemeenten moeten omgaan met toestemming. Zij verwijst naar een rapport van de Autoriteit Persoonsgegevens over het sociaal domein waarin gewezen wordt op de afhankelijkheidsrelatie tussen cliënt en gemeente. ‘Betrokkenen kunnen daarbij niet in vrijheid toestemming geven. Een ‘onvrije’ toestemming vormt geen grondslag’, citeert de VNG-woordvoerder.

Aanbeveling experts

Desgevraagd wijst een woordvoerder van het project Schouders Eronder, waarin gewerkt wordt aan een betere uitvoering van de schuldhulpverlening door gemeenten, op een inventarisatie van knellende schuldenwetgeving die afgelopen zomer werd gemaakt door experts. Een van de aanbevelingen is om van de VISH ‘een landelijk gebruikt systeem van gerechtsdeurwaarders en gemeentelijke schuldhulpverlening’ te maken.