‘Nieuwe’ Jeugdwet nu al in consultatie

Eerder dan verwacht is de herziening van de Jeugdwet in consultatie gegaan. Minister De Jonge (VWS) stelde onlangs in een Kamerdebat dat dit na de zomer zou gebeuren, maar er kan nu al worden gereageerd, tot 6 september.

Knelpunten

Het huidige jeugdstelsel kent een aantal knelpunten en die moeten worden opgelost, vindt het kabinet. Zo staat de continuïteit van specialistische jeugdhulp en jeugdbescherming onder druk. Door vrijblijvendheid in gemeentelijke samenwerking komt de transformatie van de zorg voor jongeren onvoldoende van de grond. De diversiteit in de samenwerkingsafspraken van gemeenten zorgt voor onnodig hoge uitvoeringslasten. Ook is er gebrek aan regie op de ontwikkeling van het zorglandschap. ‘Aanpassen van wetgeving is nodig om randvoorwaarden te verbeteren zodat alle betrokken partijen hun verantwoordelijkheden waar kunnen maken’, aldus de Memorie van Toelichting (MvT) van de Wet verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen zoals de herziene Jeugdwet heet.

Ingrijpend

Die nieuwe Jeugdwet is voor gemeenten ingrijpend. Zo moeten gemeenten binnen de bestaande 42 jeugdzorgregio’s een Jeugdregio oprichten voor de organisatie van specialistische zorg voor jongeren. Dit moet via een gemeenschappelijke regeling (GR) worden geregeld. Op grond van een gemeenschappelijke regeling richten gemeenten een openbaar lichaam of een bedrijfsvoeringsorganisatie op. Er wordt ook de mogelijkheid geboden een centrumgemeente aan te wijzen die wordt belast met de (boven)regionale inkoop en de bovenregionale afstemming. ‘Er is een noodzaak om tot duurzame, niet-vrijblijvende samenwerking te komen tussen gemeenten met het oog op borging van (zorg)functies, vermindering van onnodige uitvoeringslasten en de nodige transformatie ‘naar zo thuis mogelijk’ van het zorglandschap’, vindt het kabinet, zo staat te lezen in de MvT.

Opsplitsing regio’s

‘De vrijblijvendheid van de huidige samenwerking in de jeugdregio´s zorgt voor veranderingen die elkaar snel opvolgen’, aldus de MvT. Dit kost gemeenten, jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen veel tijd en energie. ‘Het komt bijvoorbeeld regelmatig voor dat er wijzigingen zijn in de samenstelling van de jeugdregio’s, bijvoorbeeld dat een regio opsplitst in subregio’s of een gemeente wisselt van regio. Hierdoor moeten steeds opnieuw samenwerkingsafspraken gemaakt worden en ook samenwerkingspartners veranderen vaker dan gewenst. De rust om met elkaar gericht te bouwen aan de vernieuwing van de zorg voor jeugdigen ontbreekt.’

Transformatie stagneert

Gemeenten en aanbieders voeren in de ogen van het kabinet onvoldoende met elkaar het ‘juiste gesprek’ over welke jeugdhulp er nodig is in hun regio, op zowel de korte als langere termijn. ‘Het is vaak onduidelijk welke complexe vraagstukken zich voordoen, welk aanbod ontwikkeld moet worden en welk aanbod kan worden afgebouwd. De transformatie stagneert hierdoor.’ Er moet een meerjarige visie op het zorglandschap worden opgesteld en vertaald naar inkoop. ‘Het is nodig dat het aanbod past bij de vraag.’

Regiovisie

Gemeenten worden verplicht een regiovisie op te stellen. Alle betrokken gemeenteraden moeten deze periodiek vaststellen. Daarin moet onder meer worden vastgelegd welk hulpaanbod in de regio nodig is, welk aanbod er regionaal wordt gecontracteerd en hoe gemeenten in regioverband de beschikbaarheid en continuïteit van jeugdfuncties borgen. In die regievisie moet ook worden vastgelegd voor welke contravorm en bekostigingsmodel wordt gekozen.

Niet alle veranderingen in het jeugdstelsel worden via deze wet geregeld. Er komt een aantal Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) waarin op onderdelen nadere eisen aan onder meer gemeenten worden gesteld, zoals een reële prijs jeugdzorg.