N = 1

Het is zomer en vroeg komkommertijd (want we hebben nog altijd geen kabinet), maar de vraag naar passende oplossingen voor grote zorgvragen houdt mij dagelijks meer dan gemiddeld bezig. De problematiek van onaanvaardbare wachttijden en wachtlijsten in de GGZ, het uitblijven van echte perspectieven voor de ‘moeilijk plaatsbaren’, en de specifieke nood van ouders van kinderen met een Ernstig Meervoudige Beperking, zijn afgelopen twee maanden op diverse bestuurs-, beleids- en praktijktafels onderwerp van gesprek geweest. Er blijft een hardnekkig contingent zorgvragen over waarvoor Rijk, gemeenten, zorgkantoren, noch zorginstellingen passende oplossingen hebben.

Opvallend daarbij is de grote groep jongeren en jongvolwassenen voor wie ouders al maanden naarstig op zoek zijn naar passend verblijf, dagbesteding en zorg. Het lijkt wel of de zorg voor deze groepen helemaal ‘verstopt’ is geraakt. Er zijn wachtlijsten die geen millimeter opschuiven. En iedereen in de keten raakt in ademnood.

Hoe is het mogelijk dat juist voor deze groepen mensen de zorg maar niet passend wordt? Dit was toch precies de groep waarvoor de overheid had bedacht dat het nieuwe stelsel voldoende geld, aandacht en ruimte zou moeten overhouden? Zou het kunnen dat die passende oplossingen er voor domein- en stelseloverstijgende zorg er gewoonweg niet zijn?

Laatst verzuchtte ik weer eens dat alle hardnekkige casuïstiek die bij Ieder(in) binnenkomt, alleen maar oplosbaar is via de formule van N=1: geen casus is hetzelfde en voor elk van hen moet het systeem werkend worden. Zorg voor mensen met complexe beperkingen vraagt om puzzelen, zoeken, passen en meten. Daar bestaat geen eenduidig aanbod voor. En zo gek is dat natuurlijk niet, dat iedereen met een meervoudige zorgvraag, alleen passende zorg kan krijgen in de vorm van maatwerk. Maar blijkbaar is het in het nieuwe stelsel niet makkelijker geworden om dat maatwerk vorm te geven. Maatwerk: waar het allemaal om begonnen was!

N=1 vraagt om steengoed personeel, om financiële en bureaucratische regelruimte en vooral om samenspel tussen alle betrokkenen. En dat alles is blijkbaar onvoldoende beschikbaar. Daardoor loopt het juist voor die speciale groepen zo stroef en spaak. Mijn inschatting is dat er niet veel tijd meer is om te dralen. Het water staat velen aan de lippen. Ouders, mensen met een beperking en zorgaanbieders weten niet meer hoe dit zo verder moet.

Mijn advies: alles inzetten op “rood”: de formule van N=1. En als de bliksem alle barrières wegnemen die maatwerk in de weg staan. Als de paar honderd vastgelopen cases niet binnen een paar maanden structureel zijn teruggelopen, dan moeten we het nieuwe kabinet wellicht toch de boodschap gaan meegeven dat de hervormingen in de zorg juist voor de meest kwetsbare mensen op een fiasco is uitgelopen…

Illya Soffer, directeur Ieder(in)