Mogelijk 51 procent meer bijstandsuitkeringen in 2022

Als gevolg van de coronacrisis kan het aantal bijstandsuitkeringen in 2022 oplopen tot ruim 625.000. Dat is dik de helft meer dan het aantal in 2019. Dat blijkt uit een berekening van adviesbureau Berenschot, gebaseerd op de meest recente economische ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).

Tweede golf
De stijging van 51 procent is het meest sombere van de vier scenario’s die het CPB onderscheidt. In dit scenario krijgt Nederland te maken krijgt met een tweede golf van coronabesmettingen en bedrijven langer de gevolgen van maatregelen zullen moeten ondergaan. In alle vier scenario’s loopt het bijstandsvolume op tot boven het niveau van de vorige piek in 2016.

Scenario’s
Ook is er een scenario mogelijk met ‘zwak herstel’, waarbij het bijstandsbestand met 47 procent zal groeien. In het meest optimistische scenario, waarin de Nederlandse economie snel en volledig herstelt, groeit het aantal uitkeringen met 15 procent. Het scenario van ‘matig herstel’, wat het CPB de basisraming noemt, ligt tussen die twee scenario’s in. Daarin groeit het bijstandsvolume met 27 procent.

Tekst loopt door onder afbeelding.

Klik om de afbeelding te vergroten.

Minder rooskleurig
Berenschot maakte de berekening al eerder met behulp van de CPB-ramingen die eind maart naar buiten kwamen. De cijfers zijn nu geactualiseerd op basis van de recente juniramingen. ‘De eerdere prognoses waren al alarmerend, maar het ziet er nu nog minder rooskleurig uit’, vertelt Martin Heekelaar, senior consultant bij Berenschot.

Tool
Heekelaar ontwikkelde, naast een handreiking voor gemeenten over de effecten van corona op het gebied van werk en inkomen, ook een tool waarmee gemeenten kunnen zien wat de stijging voor hun eigen bijstandsbestand betekent. Hij waarschuwt wel dat de cijfers geen rekening houden met de lokale context. De tool past simpelweg de vier landelijke scenario’s toe op het lokale bijstandsvolume. Maar de verschillen tussen arbeidsmarktregio’s zijn wel degelijk relevant, zoals het UWV onlangs meldde. Heekelaar: ‘Het zwaarste scenario zou dus voor Amsterdam waarschijnlijker kunnen zijn dan voor Utrecht, bijvoorbeeld’.

Stijging begint al
Amsterdams wethouder Rutger Groot Wassink (sociale zaken, GroenLinks) houdt inderdaad rekening met een flinke stijging van het bijstandsvolume in de hoofdstad. De wekelijkse instroom liep eind maart en begin april al op tot ruim drie keer het gebruikelijke aantal instromers. ‘Maar ik verwacht dat de echte golf pas binnenkort zal komen’, zei wethouder Groot Wassink in Binnenlands Bestuur.

Een begin van de verwachte stijging is overigens nu al te zien. Het CBS meldde onlangs dat er in maart van dit jaar al zo’n duizend bijstandsuitkeringen meer dan in februari waren, waarmee een einde kwam aan een gestage daling sinds 2017. Ook blijkt uit cijfers van Divosa dat de instroom in de bijstand sinds het begin van de coronacrisis al drie maanden flink boven het gemiddelde ligt.