Minister wil financiële begeleiding statushouders stimuleren

Demissionair minister Karien van Gennip wil dat gemeenten meer doen aan de financiële begeleiding van statushouders. Dat schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer. In 19 procent van de gemeenten krijgen statushouders geen financiële begeleiding, zo bleek recent uit de jaarlijkse monitor arbeidstoeleiding en inburgering van Kennisplatform Inclusief Samenleven en Divosa. Het financieel ontzorgen van statushouders is een wettelijke verplichting.

Financieel ontzorgen

Sinds de invoering van het nieuwe inburgeringsstelsel op 1 januari moeten gemeenten statushouders in het eerste half jaar dat zij een bijstandsuitkering hebben financieel ‘ontzorgen’. Dat hield tot april van dit jaar in dat ze de huur, zorgverzekering en nutsvoorzieningen vanuit de bijstandsuitkering van de inburgeraar betaalden. In de praktijk bleek dit niet altijd te werken en zorgde het voor onrust. Soms was het overnemen van alle betalingen niet nodig, en remde het juist ontwikkeling van de zelfredzaamheid.

Monitor

Daarop besloot het kabinet vooruitlopend op een herziening van de wet alvast meer maatwerk toe te laten, maar de wettelijke plicht om onzekerheid over de financiën van nieuwkomers weg te nemen bleef bestaan. De Monitor van Kennisplatform Inclusief Samenleven en Divosa, die begin september werd gepubliceerd, liet zien dat de helft van de gemeenten nog steeds van alle statushouders de betalingen overneemt. Andere lokale overheden doen dat slechts wanneer het nodig blijkt, of ze bieden persoonlijke begeleidingen cursussen aan.

Begeleiding

In 19 procent van de gemeenten wordt geen begeleiding aangeboden. Dan is er bijvoorbeeld enkel sprake van het overnemen van betalingen, of het bieden van een overbruggingskrediet wanneer toeslagen niet tijdig zijn toegekend. Van Gennip vindt dit onvoldoende. ‘Deze begeleiding is geen wettelijke verplichting, maar dit is wel opgenomen in de toelichting bij de Wet Inburgering 2021. Ook zijn hiervoor inburgeringsmiddelen beschikbaar gesteld aan gemeenten. Het bieden van begeleiding is erg belangrijk in het kader van het ontzorgen en het stimuleren van financiële zelfredzaamheid.’ Het kabinet gaat onderzoeken hoe een aanpassing van de inburgeringswet gemeenten kan stimuleren meer te doen aan begeleiding.

Duale trajecten

Een andere belangrijke conclusie die voortkwam uit de monitor is dat het combineren van inburgering en werk lastig blijkt, hoewel het aantal duale trajecten wel groeit. Voor inburgeraars kan het moeilijk zijn om het werk te combineren met taallessen vanwege het aantal uren en de aard van het werk. Vooral kleinere gemeenten hebben daarnaast niet altijd voldoende financiële middelen om duale trajecten te realiseren. Werkgevers blijken niet altijd bereid statushouders in dienst te nemen. Het kabinet werkt daarom aan een subsidieregeling voor werkgevers die statushouders in dienst willen nemen en onderzoekt de inzet van meer online onderwijs om betaald werk en inburgering beter te kunnen combineren.