Migrant verandert, nu de gemeente nog

Niet alleen grote steden hebben te maken met immigratievraagstukken. Ze spelen ook in ‘tuinbouwgemeente’ Zeewolde, ‘voorstad ‘Schiedam en ‘expatgemeente’ Veldhoven. Lang niet alle gemeenten zijn zich bewust van hun sleutelrol.

Verscheidenheid

De overheid geeft zich nog te weinig rekenschap van de nieuwe realiteit van migratie. Dat is het centrale punt van het nieuwste rapport van de WRR, dat gemeenten moet helpen om beleid voor de migratiesamenleving vorm te geven. ‘Als kranten iets over diversiteit schrijven, dan zie je een foto van mensen met een hoofddoekje in de Schilderswijk,’ zegt WRR-lid Mark Bovens, hoogleraar bestuurskunde. ‘Dat is het beeld van de vorige eeuw. Moderne migratie is veel gevarieerder. We hebben kennismigranten, studiemigranten, allerlei soorten arbeidsmigranten, gezinsmigranten.’

Nieuwe groepen

Met cijfers toont de WRR aan dat migratie naar Nederland structureel toeneemt. Bovens: ‘Het oude beeld is dat van een grote groep migranten uit een beperkt aantal landen, met name de oude koloniën en Turkije en Marokko. Het idee was vroeger misschien: als we die groepen hebben geïntegreerd, is het klaar. Maar we zien dat er telkens nieuwe groepen naar ons land komen. Het gaat om zo’n 150.000 tot 200.000 mensen per jaar.’

Migratiesamenleving

Die groep migranten vertoont steeds meer ‘verscheidenheid’. Ze komen uit steeds meer verschillende landen en blijven lang niet meer altijd permanent in Nederland. Dat betekent dat de migratiesamenleving een realiteit wordt voor álle gemeenten, niet meer alleen voor de grote steden. Daarom spelen gemeenten volgens de WRR een sleutelrol in het faciliteren van de migratiesamenleving. Daar zijn de gemeenten echter nog niet altijd van doordrongen, merkten de WRR-onderzoekers toen ze een ‘rondje langs de gemeenten’ maakten.

Acht typen
‘De manier waarop gemeenten met migratie worden geconfronteerd varieert’,  zegt Godfried Engbersen, WRR-lid en hoogleraar sociologie. In totaal onderscheidt de WRR acht typen gemeenten. Zo zijn er de minderheid-meerderheidsteden – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag – waarbij de minderheden inmiddels gezamenlijk in de meerderheid zijn. Ook zijn er de voorsteden, zoals Schiedam, Diemen en Vianen, die qua verscheidenheid van herkomst in rap tempo op  de grote steden gaan lijken. De tuinbouwgemeenten (Zeewolde, Westland, Horst aan de Maas), die grote aantallen Poolse en Bulgaarse arbeidsmigranten herbergen en de expatgemeenten (Veldhoven, Wageningen en Bloemendaal), die kenniswerkers verwelkomen.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 3, 12 februari 2021.