'Ondersteun mantelzorgers breed en specifiek'

Gemeenten moeten zorgen voor een breed scala aan mantelzorgondersteuning die bovendien toegespitst is op mensen met specifieke problemen. De ondersteuning moet zo toegankelijk mogelijk gemaakt bijvoorbeeld door de aanvraagprocedures te vereenvoudigen. Dat staat in eenrapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Belasting

In Nederland heeft een derde van de volwassenen een mantelzorgtaak, in totaal zo’n 4 miljoen mensen. Nog eens een miljoen mensen doet vrijwilligerswerk in de zorg. De cijfers staan in het rapport Informele hulp: wie doet er wat? Omvang, aard en kenmerken van mantelzorg en vrijwilligerswerk in de zorg en ondersteuning in 2014 van het SCP. Een belangrijk speerpunt van mantelzorgbeleid binnen gemeenten is hoe informele helpers als mantelzorgers en vrijwilligers te ontlasten. De overgrote meerderheid van de helpers voelt zich niet of slechts beperkt belast door de zorgtaak, blijkt.

Wijkteams
Maar voor één op de tien mensen is de belasting wel hoog. Zij zeggen de taken af en toe niet meer aan te kunnen. Voor hen is goede ondersteuning en het kunnen delen van de hulp belangrijk, aldus de onderzoekers. Als de druk hoog is, zouden beroepskrachten in de gaten moeten houden of de mantelzorger nog in staat is zijn of haar taak te doen. Maar dit is vaak lastig, bijvoorbeeld omdat nog niet alle mantelzorgers goed in beeld zijn bij beroepskrachten. De onderzoekers denken dat mogelijk de sociale wijkteams of huisartsen hier een signalerende rol in kunnen spelen. Gemeenten moeten zorgen dat de plaatsen waar de mantelzorger voor ondersteuning en advies kunnen aankloppen goed bekend en goed bereikbaar zijn. Ook moeten ze sturen op een goede samenwerking tussen de formele en informele zorg, bijvoorbeeld door de instellingen waarbij ze zorg inkopen hierop aan te spreken.

Respijtzorg
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning en waardering van mantelzorgers. Sinds vorig jaar is het mantelzorgcompliment, dat door het rijk beschikbaar gesteld werd afgeschaft. Daarvoor in de plaats kunnen gemeenten nu hun mantelzorgers waarderen. Uit het rapport blijkt verder dat een kwart van de mantelzorgers behoefte heeft aan respijtvoorzieningen, mogelijkheden om de zorg even over te dragen aan iemand anders. Een vijfde van de mantelzorgers gebruikt respijtzorg zoals dagopvang nu al. Mantelzorgers van mensen met psychische of psychosociale problemen delen de hulp minder vaak met andere hulpverleners.