Maatregelen energiearmoede hebben positieve impact

Steunmaatregelen gericht op het tegengaan en voorkomen van energiearmoede hebben positieve effecten, blijkt uit onderzoek van kennisorganisatie TNO. Renovaties en de inzet van zogeheten energiefixers en energiecoaches dragen het meest bij aan wooncomfort en de fysieke gezondheid. Ook zorgen deze regelingen voor een vermindering van de energiekosten. Desalniettemin vraagt het tegengaan van energiearmoede een bredere en structurelere aanpak.

Het TNO-onderzoek omvat acht verschillende steunmaatregelen, verdeeld over drie categorieën: renovatietrajecten, witgoedregelingen en energiefixer- en energiecoachtrajecten. Al deze ingrepen kunnen positieve effecten hebben op de portemonnee, de woning en de fysieke, mentale en sociale gesteldheid van de bewoners.

Van de drie onderzochte steunmaatregelen werken renovaties het sterkst door in het wooncomfort. Huishoudens met gerenoveerde woningen ervaren namelijk het minste kou en tocht. Ook hebben zij minder last van vocht en/of schimmel in hun woning. ‘Hoe groter de labelsprong die gemaakt is met de renovatie, hoe meer het wooncomfort verbeterd is’, aldus het onderzoek. Energiefixers en energiecoaches maken, wanneer zij energiebesparende maatregelen in de woning hebben aangebracht, huizen eveneens aangenamer. Dat is goed nieuws voor gemeenten. Zij besteden momenteel veel geld aan het uitvoeren van energiefix- en energiecoachtrajecten.

Natte kleding

Hetzelfde geldt voor witgoedregelingen, die vooral vocht- en/of schimmeloverlast beperken. ‘Waarschijnlijk is dit te verklaren doordat de vervanging van een slecht centrifugerende wasmachine er voor zorgt dat er minder natte kleding op een droogrek in de woning hangt’, beredeneren de TNO-onderzoekers.

Energiekosten

Verder drukken met name rennovaties de vaste lasten. De maandelijkse energiekosten van huishoudens met een gerenoveerde woning vallen gemiddeld 83 euro lager uit dan die van huishoudens wiens woning nog niet is opgeknapt. Een bezoek van energiefixers en energiecoaches kan hier tevens aan bijdragen, zij het dat deze winst iets lager uitvalt. Deze huishoudens rapporteerden gemiddeld 23 euro minder maandelijkse kosten. Wanneer er in de woning grondige energiebesparende maatregelen worden aangebracht kan deze besparing oplopen tot 46 euro per maand.

Ook witgoedregelingen werken door in de portemonnee. ‘Dit komt hoofdzakelijk door de vervanging van een koelkast, aangezien oudere koelkasten veel energie kunnen gebruiken’, verklaren de auteurs van het rapport. ‘Huishoudens die gebruik hebben gemaakt van een witgoedregeling rapporteren gemiddeld 13 euro minder maandelijkse energiekosten dan huishoudens die nog geen gebruik hebben gemaakt van een witgoedregeling’. Voor alle drie type steunmaatregelen geldt dat de financiële zorgen omtrent de betaling van de energierekening afnemen.

Gezondheidsvoordelen

Naast afnemende kosten en toenemend wooncomfort, brengen de interventies ook gezondheidsvoordelen met zich mee. Wanneer energiefixers en energiecoaches in een woning energiebesparende maatregelen aanbrengen, treedt er een vermindering van luchtwegproblemen op. Ook renovaties blijken een positief effect te hebben op de fysieke gezondheid van huishoudens. ‘Wanneer er een labelsprong wordt gemaakt van 3-4 labelstappen, ervaren bewoners niet alleen minder luchtwegproblemen, maar ook minder gewrichtsklachten en vermoeidheid dan huishoudens waarvan de woning niet gerenoveerd is’.

Betrokkenheid in de wijk

Energiefixers en energiecoaches die veelvuldig samenwerken met sociale partijen in de wijk, zoals een buurtcentrum, voedselbank of een bepaalde sleutelfiguur, hebben bovendien een positief effect op de betrokkenheid van huishoudens in de wijk. Huishoudens bezoeken nadien vaker wijkactiviteiten en doen vaker vrijwilligerswerk.

Complete oplossing

Ondanks alle gunstige effecten, vormen de verschillende steunmaatregelen nog geen complete oplossing voor de problematiek die bij energiearmoede komt kijken. Na deelname aan een van de steunmaatregelen, blijven huishoudens namelijk in meer of mindere mate last houden van kou, tocht en vocht en/of schimmel in de woning. Ook verdwijnen niet alle aan energiearmoede gerelateerde fysieke en mentale problemen. Zo lijkt er een ondergrens te bestaan in wat één enkele steunmaatregel kan bereiken en zal waarschijnlijk een gecombineerde aanpak nodig zijn.

Aanbevelingen gemeenten

TNO komt met enkele aanbevelingen voor gemeenten. Zo moeten zij bij de inrichting van witgoedregelingen oog hebben voor de verschillende baten. ‘Een wasmachine vervangen lijkt bij te dragen aan de vermindering van vocht en/of schimmel in de woning, terwijl een koelkast vervangen de meeste impact lijkt te hebben op de besparing van energiekosten.’ Daarnaast is het raadzaam om te investeren in de inzet van fixers en coaches waarbij ook energiebesparende maatregelen worden aangebracht in de woning. Tot slot: stimuleer de samenwerking tussen sociale partners in de wijk. ‘Dit lijkt de betrokkenheid van huishoudens bij de wijk te verhogen’, concluderen de onderzoekers.