‘Kom met woonalternatief voor onderkant markt’

De groep mensen die geen woning kan vinden en zich tot ongewenste of illegale oplossingen moet wenden, neemt toe. Om hen te helpen moeten er snel meer alternatieven komen. Daarvoor pleit Platform31 in een recente verkenning.

‘Souterrain van het wonen’

Volgens Jeroen van Velden van Platform31 bestaat een steeds groter deel van ‘het souterrain van het wonen’, zoals hij het noemt, uit mensen die niet zorgbehoevend zijn en bovendien redelijk zelfredzaam. ‘Dan moet je bijvoorbeeld denken aan bankslapers, pechvaders, ex-gedetineerden, zelfredzame daklozen, en sommige arbeidsmigranten. Het gebrek aan zelfredzaamheid geldt vooral met betrekking tot het vinden van een woning. Het zijn vaak mensen met relatieve haast, weinig geld en een beperkt netwerk. Doordat hun problemen niet ernstig genoeg zijn vallen zij tussen wal en schip als zij voor hulp aankloppen. Zij kunnen geen beroep doen op een urgentiestatus of op de opvang.’

Niet gekeken naar alternatief

Wonen in de steden wordt steeds populairder, legt Van der Velden uit. Door gemeentelijke aanpakken van woonoverlast en -fraude zijn er in de steden echter steeds minder informele en illegale oplossingen voor de groep met haast en weinig geld, waardoor deze bij wijze van waterbedeffect naar de lege en verouderde vakantieparken op het platteland worden weggedrukt. ‘Nu is daar extra aandacht voor en dreigt er weer een oplossing verloren te gaan voor de groep onderaan de woningmarktladder. Er wordt door handhavende gemeenten meestal niet gekeken naar alternatieven voor de huisvesting van deze groep.’

Neiging tot wegkijken

Die alternatieven moeten vooral snel beschikbaar en betaalbaar zijn. ‘En zo nodig sober en tijdelijk’, vult Van der Velden aan. Als iemand een tussenlanding kan maken, kan dat een hele diepe, harde val schelen.’ Een oplossing volgens Van Velden is om meer met het concept flexwonen te werken. Om te weten hoe groot de opgave voor gemeenten is, moeten zij de groep beter in beeld brengen. Veel van hen schrijven zich niet in om onder de radar van handhavers te blijven. ‘Vooral in gemeenten met veel arbeidsmigranten is er met betrekking tot deze groepen nog wel eens een neiging tot wegkijken’, aldus Van der Velden.

Integraal

Om te voorkomen dat het probleem zich telkens bij wijze van waterbedeffect verplaatst, is er volgens Van der Velden een landelijke of op z’n minst interregionale blik nodig op het probleem aan de onderkant van de woningmarkt. ‘Gemeenten doen er goed aan om echt integraal beleid hierop te gaan voeren. Scherper toezicht op woonfraude en -overlast kan tot meer spoedzoekers leiden. Problemen bij de opvang of een beperkte toekenning van urgentie leiden weer tot meer illegale of informele woonoplossingen. Dit soort mechanismen moeten goed tegen het licht gehouden worden. En natuurlijk moet er flink worden bijgebouwd.’