Schouten komt met ‘basisdienstverlening’ voor schuldhulp

De ene gemeente weet 8 procent van de inwoners met problematische schulden onder te brengen in een schuldregeling; de ander blijft steken op 2 procent. Om die verschillen te verkleinen presenteert demissionair minister Carola Schouten (Armoedebeleid en Participatie) een voorstel voor ‘basisdienstverlening’ in financiële hulpverlening.

Het voorstel kwam tot stand na overleg tussen het ministerie van SZW, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Divosa en de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK). Laatstgenoemde vroeg onlangs nog aandacht voor het verschijnsel dat de woonplaats bepalend lijkt te zijn voor de hulp die beschikbaar is. ‘Gemeentelijke beleidsvrijheid is een groot goed, maar je postcode mag niet bepalen of de hulp die je krijgt effectief is’, betoogt de koepelorganisatie voor schuldhulpverlening.

Te grote verschillen

Dat die verschillen tussen gemeenten inderdaad te groot zijn, blijkt uit onderzoek van SZW naar de resultaten van 30 gemeenten. Gemiddeld komt 3 procent van de inwoners met problematische schulden in een schuldregeling terecht. Sommige gemeenten zitten op 2 procent, anderen op 8 procent. Wanneer alle gemeenten uitkomen op 8 procent, zou het aantal schuldregelingen kunnen verdubbelen tot 45.000 per jaar. 

Hulpaanbod en communicatie

Ook onderzocht het ministerie bij 60 gemeenten het financiële hulpaanbod en de communicatie. Uit die analyse blijkt dat grote steden meer informatie aanbieden over financiële begeleiding dan kleinere gemeenten. Denk aan budgetbeheer of budgetcoaching. Er is eveneens beperkte informatie beschikbaar over nazorg, dat uiteenloopt van telefonisch contact tot doorlopende begeleiding.

Basisdienstverlening

Deze bevindingen droegen bij aan de totstandkoming van het plan ‘Elementen van Basisdienstverlening’, dat beschrijft welke dienstverlening elke gemeente moet aanbieden. Bijvoorbeeld een registratiesysteem waardoor verschillende hulpverleners beter kunnen samenwerken. Ook het standaard aanbieden van een saneringskrediet met aflostermijn van achttien maanden en het bieden van voldoende nazorg zijn onderdeel van de basisdienstverlening. Zo moet er altijd persoonlijk contact worden opgenomen als iemand na een schuldhulptraject een terugval heeft en wederom ernstige schulden dreigt op te bouwen.

Ombudsman

Met dit pakket wil Schouten (ChristenUnie) uitvoering geven aan de aanbevelingen die voortkomen uit de onderzoeken van onder meer de Nationale ombudsman. Die stelde dat de kwaliteit van geboden hulp per gemeente sterk kan verschillen. ‘Het doel is verbeteren van de dienstverlening met als een van de beoogde resultaten om het aantal schuldregelingen jaarlijks te verdubbelen’, schrijft de bewindsvrouw in haar brief aan de Tweede Kamer. ‘Indien het aantal schuldenregelingen op geleidelijke schaal wordt verdubbeld, is de verwachting dat de kabinetsdoelstelling om het aantal huishouden met problematische schulden te halveren per 2030 dichterbij komt.’ 

Zomer 2024

Om dit alles van de grond te krijgen wil Schouten een actieplan waarin de elementen van de basisdienstverlening worden omgezet in ‘concrete handvatten voor gemeenten’. Dit actieplan dient vóór de zomer van 2024 klaar zijn. Daarnaast moet er een monitor komen die op lokaal niveau het resultaat en de kwaliteit van de schuldhulpverlening in kaart brengt. Het idee is dat gemeenten dan meer inzicht krijgen in de impact van de basisdienstverlening. Ook gemeenteraden zouden hierdoor hun controlerende en sturende functie beter kunnen vervullen. Tot slot wil de minister bestuurlijke afspraken maken om ‘te zorgen voor een zo goed mogelijke implementatie binnen het decentrale stelsel’.