Eigen bijdrage jeugdhulp slecht idee

De tijd van pleisters plakken is voorbij. Een nieuw kabinet moet knopen doorhakken en echte keuzes maken in de organisatie van jeugdhulp en jeugdbescherming. Een complete stelselherziening is onwenselijk. De invoering van een eigen bijdrage voor specialistische jeugdhulp is een slecht idee. Er moet een einde komen aan aanbestedingen.

Grote acute problemen

In plaats daarvan moet de inkoop worden geüniformeerd en moeten meerjarige contracten worden afgesloten. Daarvoor pleiten de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) in een brief aan informateur Tjeenk Willink. Er zijn ‘serieuze aanpassingen in de wetgeving, het toezicht en de inrichting van het jeugdstelsel nodig om de doelen van de Jeugdwet daadwerkelijk te realiseren.’ Als een nieuw kabinet het niet lukt het tij te keren, ‘zal de continuïteit van zorg voor de meest kwetsbare kinderen en gezinnen verder onder druk komen te staan’, waarschuwen de branches in hun brief. Daarnaast wijzen zij erop dat ook de acute problematiek groot is. Niet alleen de BGZJ, maar ook anderen hebben daarover regelmatig en recent de noodklok geluid, zoals de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse GGZ. ‘Deze is in de coronaperiode nog groter geworden, zoals zeer zichtbaar is bij de jeugd-ggz’, aldus de BGZJ in hun brief aan de informateur.

Structureel tekort

‘Het jeugdzorgstelsel kraakt en piept in haar voegen’, schrijven de branches verder. De decentralisatie jeugd heeft nog niet gebracht wat ervan werd verwacht en gemeenten kijken tegen een structureel tekort van 1,6 miljard euro aan. ‘Hierdoor zien zij zich genoodzaakt te blijven drukken op de tarieven van met name de organisaties die hulp bieden aan de meest kwetsbare kinderen en hun gezinnen.’ Daarnaast is de samenwerking tussen gemeenten en instellingen nog steeds niet op orde.

Verruiming leeftijdsgrens

In de brief zetten de branches een aantal oplossingsrichtingen op een rij waarmee de kwaliteit en continuïteit van de jeugdzorg kan worden geborgd zonder dat een fundamentele stelselwijziging nodig is. ‘Deze maatregelen moeten echt op korte termijn hun effect laten zien om zodoende de decentralisatie ten positieve te laten keren.’ Het belang van passende jeugdhulp voor jeugdigen en gezinnen die dat nodig hebben, moet met stip op een staan. De leeftijdsgrens moet worden verruimd; ook jongeren boven de 18 jaar moeten een beroep op de Jeugdwet kunnen doen.

Inkoop uniformeren

Er is extra geld nodig voor de hulp aan de meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen. ‘Er wordt nu te veel op financiën gestuurd. Daardoor krijgen de meest kwetsbare kinderen en jongeren niet de hulp die zij nodig hebben.’ Er moet in preventie worden geïnvesteerd en in alle gemeenten moeten praktijkondersteuners jeugd-ggz bij huisartsen worden ondergebracht. Er moet een einde komen aan aanbestedingen. ‘Uniformeer de inkoop met reële tarieven en maak meerjarige contracten de norm.’ De branches zijn tegen de invoering van een inkomensafhankelijke bijdrage voor specialistische jeugdhulp. Die kan leiden tot zorgmijding en verergering van de klachten.

Problemen arbeidsmarkt

Er moet een diepgravende analyse worden gemaakt van de duur van de hulpverleningstrajecten en de in- en uitstroom per onder meer doelgroep en hulpvorm. Daarnaast moet de beleidsinformatie worden verbeterd. Complexe zorg, onderzoek, innovatie en opleiding moet worden geborgd. Daarvoor moet geld beschikbaar blijven. Tot slot moeten de problemen op de arbeidsmarkt niet uit het oog worden verloren.