Decentralisaties met korting: tekenen bij het kruisje

Gemeenten is de rijkskorting op de jeugdzorgbudget door de strot geduwd, maar gemeenten dachten tegelijkertijd dat zij de klus met minder geld zouden kunnen klaren.

Onderhandelingsdeal

‘Wij moesten bij het kruisje tekenen voor vijftien procent korting op het jeugdbudget, in drie jaar te bereiken.’ Dat stelt Erik Dannenberg in het vandaag verschenen boek ‘Vijf jaar lokaal sociaal domein. Veel gedaan, te weinig bereikt’ van Jasper Loots en Piet-Hein Peeters. Dannenberg is nu voorzitter van Divosa, maar was destijds als wethouder in Zwolle namens de VNG onderhandelaar met het rijk. ‘Wij konden dit domein krijgen, maar dan wel met die korting, dat was de onderhandelingsdeal.’

Luie jeugdzorgbestuurders

Gemeenten waren er ook wel erg happig op om die nieuwe taken op zich te nemen, erkent Dannenberg. ‘Wij hadden de jaren daarvoor gezien dat er een relatief luie, weinig innovatieve groep jeugdzorgbestuurders was ontstaan. Die gingen elk jaar en masse ergens in oktober naar hun gedeputeerde en zeiden dan dat het geld op was en dat de gedeputeerde kon kiezen: een wachtlijst of hulp bieden en geld erbij. Dus ja, de gemeenten dachten: het kan slimmer, innovatiever, met wat minder geld moet het ook lukken.’

Gretigheid

‘De gretigheid was echt niet omdat we als lokale overheid nu eens even belangrijk konden

worden’, benadrukt Dannenberg in het boek. ‘De gretigheid zat hem in de frustratie dat gemeenten die

complexe problematiek bij een deel van hun inwoners niet konden aanpakken met de beperkte mogelijkheden die ze hadden.’ Een fikse domper in 2013 was volgens Dannenberg dat persoonlijke verzorging niet onder de Wmo 2015 zou komen te vallen, en daarbij bij gemeenten werd ondergebracht, maar bij de zorgverzekeraars.

Ouderwets verzekeringsmodel

Grote moeite heeft Dannenberg er mee dat het rijk nu Awbz-kenmerken (Algemene wet bijzondere ziektekosten, red) in de Wmo 2015 ‘konkelfoezelt’, waardoor er weer een ‘plat, ouderwets verzekeringsmodel’ ontstaat. Hij doelt daarbij onder meer op de invoering van het Wmo-abonnementstarief dat sinds vorig jaar voor maatwerkvoorzieningen en vanaf 1 januari dit jaar ook voor algemene voorzieningen geldt. Gemeenten kunnen een inkomensonafhankelijke eigen bijdrage heffen van maximaal 19 euro per maand, en dat bij een beperktere doelgroep mogen doen. ‘Ik heb tegen de VNG gezegd dat als het rijk dat (het Wmo-abonnementstarief, red) doorzet, gemeenten die taak gewoon moeten teruggeven. Als je een volksverzekering wil, dan kan dat, maar dan moet je dat als rijk gewoon landelijk doen, één uniforme regeling voor alle inwoners.’