Jeugdbescherming in Zeeland wordt duurder

De dertien gemeenteraden van Zeeland hebben ingestemd met de plannen – en het benodigde geld – om de jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringsorganisatie Intervence te laten overnemen door JB West. De gemeenten bieden de instelling de komende vijf jaar een omzetgarantie van zeven miljoen euro per jaar.

Gelijktrekken tarieven

De tarieven voor de andere in Zeeland werkzame Gecertificeerde Instellingen (GI’s) worden per 2022 opgetrokken. JB West wilde alleen op basis van tarieven die zij elders krijgt, aangevuld met een opslagrisico van twee procent, in Zeeland gaan werken. Daarmee komt het tarief iets hoger uit dan de tarieven die de Zeeuwse gemeenten nu bij andere GI’s hanteren. Het gelijktrekken van de tarieven kost de gemeenten tussen de 240.000 en 395.000 euro extra per jaar.

Risicobuffer

Daarnaast wordt aan JB West 3,8 miljoen euro aan eenmalige financiële tegemoetkoming verstrekt. ‘Met die financiële tegemoetkoming kunnen zij de transitiekosten betalen, het verlies 2021 van Intervence opvangen en een risicobuffer aanleggen’, aldus het collegevoorstel aan de raad van Sluis. In alle dertien collegevoorstellen waren de raadsvoorstellen (inhoudelijk) identiek, behalve de bijdrage die elke gemeente nu extra moet ophoesten.

Boekenonderzoek

Tot 16 juni kunnen andere aanbieders een kort geding aanspannen of bezwaar maken tegen de gunning van de opdracht aan JB West. Ook moet er nog een ‘boekenonderzoek’ plaatsvinden (due diligence). Als daar geen lijken uit de kast komen, als de ondernemingsraad akkoord gaat en als er geen aanbieders bij de rechter aan de bel trekken, ‘zijn er verder geen obstakels meer’, aldus wethouder Jack Werkman van Sluis, tevens voorzitter van de bestuurscommissie inkoop jeugdhulp Zeeland. Ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid staan volgens Werkman achter de plannen voor de bestuurlijke fusie van Intervence en JB West. Die kan per 1 juli worden geëffectueerd. De nieuwe organisatie gaat dan Jeugdbescherming west Zeeland heten. Als de bestuurlijke fusie rond is, kunnen veel jongeren en gezinnen de huidige gezinsmanager behouden.

Tekorten lopen op

‘Voor de gezinnen en de kinderen en voor de continuïteit van de zorg is het goed dat de dertien raden dit besluit hebben genomen’, aldus Werkman. Voor de begrotingen van de gemeenten, in combinatie met de al bestaande tekorten op de jeugdzorg, is het minder goed nieuws. In zijn eigen Sluis werden enkele kritische vragen door raadsleden gesteld. ‘Er waren vragen over de financiën, over het al dan niet onrechtmatig handelen door de bestuurscommissie – die de onderhandelingen heeft gevoerd – en of het toch niet beter was geweest het extra geld dat in deze nieuwe aanbieder wordt gestopt, aan te wenden voor de instandhouding van Intervence. ‘Dergelijke vragen leefden ook bij andere raden’, weet Werkman.

Structureel extra geld

In verschillende raden is een motie aangenomen, waarin politiek Den Haag – in casu het nieuwe kabinet – wordt opgeroepen in de formatie structurele ophoging van het jeugdzorgbudget te regelen. De 1,3 miljard euro extra waarover deze week een akkoord tussen rijk en gemeenten is bereikt, is immers alleen voor 2022. Er is een structurele oplossing nodig, vinden de Zeeuwse gemeenten. ‘Als bestuurscommissie willen we die boodschap op een ludieke manier onder de aandacht te brengen van de betrokken bewindslieden’, aldus Werkman.   

Niet openbaar aanbesteed

De kwestie over de (on)rechtmatigheid draait om het niet openbaar aanbesteden van de opdracht. De Bestuurscommissie heeft zakengedaan met JB West en heeft de opdracht niet in lijn met de Europese regelgeving openbaar aanbesteed. ‘De Bestuurscommissie moest de afweging maken om óf onrechtmatig te handelen in het kader van de aanbestedingsregels óf niet rechtmatig te handelen in het kader van de verplichting omtrent het organiseren van de continuïteit van de zorg vanuit de Jeugdwet’, zo staat in de dertien raadsvoorstellen. Gekozen is voor dat laatste. Wel is gekozen voor zogeheten vrijwillige transparantie, waarbij de contractvoorwaarden waaronder Jeugdbescherming west Zeeland kan gaan werken via TenderNed openbaar zijn gemaakt. Na publicatie hebben andere instellingen twintig dagen de tijd om bezwaar te maken of een kort geding aan te spannen.

Onrust

Begin december besloten de Zeeuwse gemeenten de stekker uit Intervence te trekken. Dit leidde tot veel onrust, Kamervragen, ingrijpen door ‘Den Haag’ en bemoeienis van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid. Een plan om de jongeren en gezinnen die bij Intervence in zorg zaten, te verdelen over de overige drie GI’s in Zeeland, werd afgeschoten door de Inspecties. In de bestuurlijke fusie tussen Intervence en JB West hebben de inspecties, stelt Werkman, wel vertrouwen.