Nijmegen is hardleers als het om de Wmo gaat

Inwoners van Nijmegen worden nog steeds niet goed geïnformeerd over de toegang tot de Wmo. Het college informeert de raad onvoldoende over het Wmo-gebruik en de gemeenteraad laat de controle sloffen op de hierover met het college gemaakte afspraken.

Niet nagekomen

Dat zijn de belangrijkste conclusies van het zogeheten Nazorgonderzoek 2020 van de Rekenkamer van Nijmegen. In dit dinsdag openbaar gemaakte onderzoek heeft de rekenkamer gekeken of de aanbevelingen van onderzoek uit 2019 naar de toegang tot de Wmo vanuit cliëntenperspectief door college en raad zijn opgevolgd, zoals voor een groot deel was toegezegd. Veel van die toezeggingen zijn echter niet nagekomen.

Informatie ontbreekt

Over de keukentafelgesprekken wordt, nog steeds, vooraf onvoldoende tekst en uitleg aan inwoners gegeven. Na het keukentafelgesprek krijgen ze vaak geen gesprekverslag en/of het is vaak geen volledig verslag. De website met informatie over Wmo-voorzieningen en de manier waarop een voorziening kan worden aangevraagd, is na het eerste onderzoek niet verbeterd. De raad had die aanbeveling na het eerste onderzoek van de rekenkamer wel overgenomen. Nog steeds ontbreekt onder meer belangrijke informatie over hoe en waar een hulpvraag kan worden gemeld, hoe het proces verloopt nadat een hulpvraag is ingediend, hoe een cliënt zich op een keukentafelgesprek kan voorbereiden en dat een cliënt gebruik kan maken van een onafhankelijk cliëntondersteuner. Wel is de informatiefolder over het verloop van het proces en de rechten en plichten verbeterd, maar niet iedere cliënt krijg die folder.

Geen actueel inzicht

Het college heeft de raad over veel zaken niet geïnformeerd, terwijl de raad daar wel om had gevraagd. Het gaat onder meer over de wachttijd, over de redenen om een indicatie te beëindigen en over aard en aantallen klachten over de Sociaal Wijkteams. Ook zijn toegezegde kwartaalrapportages niet naar de raad gestuurd. De raad heeft hierdoor onvoldoende (actueel) inzicht in de stand van zaken en de rond het verloop van het proces van melding, toewijzing en afwijzing van zorg, concludeert de rekenkamer.   

Te weinig sturing

Ook de toezegging van het college om met een plan van aanpak te komen om de toegang tot de Wmo te verbeteren en daarop beter te kunnen sturen, is niet gestand gedaan. De portefeuillehouder stelde later zo’n plan niet nodig te vinden. Ondanks aandringen van de raad is dat plan er nog steeds niet. Aan de belofte om de raad twee keer per jaar over de voortgang van het verbetertraject te informeren, wordt ‘beperkt invulling gegeven’. De rekenkamer concludeert dat het college te weinig op het verbetertraject stuurt.

Tik op vinger

Maar ook de raad krijgt een tik op de vinger. Hij te weinig op de vorderingen van het verbetertraject. De gemeenteraad laat zijn controlerende rol lopen, door het college niet aan te spreken op het niet nakomen van toezeggingen over het plan van aanpak, de voortgangsinformatie over de stappen die in het verbetertraject zijn gezet en over de toegezegde cijfers over onder ander het beëindigen van indicaties.   

Rechtszekerheid cliënten

De raad moet er bij het college op hameren de informatievoorziening van cliënten zo snel mogelijk op orde te brengen. Dat is van groot belang voor de ‘rechtszekerheid en gelijke behandeling van cliënten’, benadrukt de rekenkamer in zijn aanbevelingen. De raad moet daarnaast afspraken met het college concretiseren over welke Wmo-cijfers de raad periodiek wil ontvangen. Bij die cijfers moet ook een analyse aan de raad worden gestuurd. Over de meest opvallende zaken moeten raad en college met elkaar in gesprek, zoals over het lage percentage Nijmegenaren dat weet waar ze voor Wmo-hulp moeten aankloppen en de toename van de wachttijd op een keukentafelgesprek. Dat is voor ‘nieuwe Wmo’-taken (zoals begeleiding) opgelopen van 8 procent in 2019 naar 23 procent vorig jaar. De raad moet daarnaast met het college goede afspraken maken over monitoring van het verbetertraject.

Corona

Het college wijt de tekortkomingen voor een groot deel aan de huidige werkwijze, zo stelt het in een bestuurlijke reactie. ‘Wij zijn ervan overtuigd dat vele daarvan sterk zullen verminderen door de nieuwe werkwijze met brede basisteams.’ Het beaamt dat het borgen van toezeggingen richting de raad beter moet. Daarover zijn volgens het college inmiddels afspraken gemaakt met de ambtelijke organisatie. Wel wijst het college erop dat de coronapandemie voor een enorme vracht werk voor ambtenaren en zorgverleners heeft gezorgd. Gezondheid ging min of meer voor alles. Het college doet een dringend beroep op de rekenkamer om, gezien de pandemie en de ‘uitrol’ van de brede basisteams, dit jaar het geplande vervolgonderzoek naar de Wmo-toegang ‘te heroverwegen’.