Opvang dakloze arbeidsmigranten wordt beëindigd

Enkele honderden werkloze en dakloze arbeidsmigranten, die vooral in de grote steden verblijven, moeten binnenkort de maatschappelijke opvang verlaten. Gemeenten hebben nog tot 1 mei om met oplossingen te komen voor deze groep.

De gemeenteraden van Utrecht en Den Haag gaven eerder al aan de opvang alleen te willen afbouwen wanneer het corona-risiconiveau is gedaald.

Honderden
Het gaat om mensen die normaal gesproken geen recht hebben om opgevangen te worden door de gemeente, maar tijdens de lockdown toch onderdak hebben gekregen. Dat besluit werd genomen vanuit de gedachte dat ook mensen zonder huis zo veel mogelijk de kans moeten krijgen om 'thuis' te blijven. Volgens Valente, branchevereniging voor de maatschappelijke opvang, gaat het om enkele honderden mensen die voornamelijk in de grote steden verblijven, waaronder veel arbeidsmigranten die vanwege de coronacrisis hun werk zijn kwijtgeraakt.

Afbouwen
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) besloot onlangs dat de opvang voor deze groep toch moet worden afgebouwd. Vanaf 1 april mogen gemeenten geen extra 'niet-rechthebbende' daklozen meer toelaten en vanaf 1 mei moet deze groep uit de opvanglocaties verdwenen zijn.

Niet op straat
In Den Haag is men al begonnen met die opgave, liet wethouder Bert van Alphen (GroenLinks) onlangs aan de gemeenteraad weten. In de hofstad gaat het om zestig tot tachtig niet-rechthebbenden, waarvan veertig tot vijftig werkloze arbeidsmigranten. Een deel van die groep kan worden begeleid naar werk en vervolgens naar zelfstandige huisvesting. Een ander deel gaat terug naar het thuisland. De meest problematische groep zal naar een psychiatrische instelling moeten worden doorverwezen. Ze komen in ieder geval niet op straat te staan, verzekert Van Alphen.

Routekaart
Met het afbouwen van de opvang anticipeert het ministerie op het 'einde van de lockdown'. Maar of de lockdown daadwerkelijk stopt, maakt niet uit. De data staan vast, zegt het ministerie, ook als de lockdown langer duurt. Mocht dat inderdaad zo zijn, dan gaat het ministerie in tegen moties die eind vorig jaar werden aangenomen door de gemeenteraden van Utrecht en Den Haag. Daarin wordt gepleit voor het open houden van de opvang voor alle daklozen zolang het corona-risiconiveau op de routekaart 'zorgelijk' (niveau twee) of hoger is. Op dit moment is de situatie in 24 van de 25 veiligheidsregio's 'zeer ernstig' (niveau vier).

Perspectief
Ook Esmé Wiegman, directeur van vereniging Valente, vindt het raadzaam om de plannen te herzien in het licht van de laatste ontwikkelingen rondom de lockdown. 'Een tijdje geleden was er nog wel perspectief op versoepeling van coronamaatregelen. Daar is nu geen sprake van. Daarom wil ik bij VWS aankaarten: in hoeverre is het passend om deze plannen door te zetten, terwijl de lockdown en de avondklok verlengd worden?'

Mensenrecht
Wiegman vindt het eigenlijk vreemd dat er zoiets bestaat als mensen die geen recht hebben op toegang tot de maatschappelijke opvang. 'Recht op huisvesting is immers een mensenrecht. Wat dat betreft is het onderscheid gek. Maar wel een realiteit.'

Vangnet
Wel is Wiegman blij dat de groep niet-rechthebbenden nu wordt begeleid bij het vinden van werk of bij terugkeer naar het land van herkomst. 'De maatschappelijke opvang is een uiterst vangnet. Het liefst help je mensen zo snel mogelijk verder.' Niet de deadlines van het ministerie maar de kwaliteit van de ondersteuning moet daarbij leidend zijn, wat Wiegman betreft. 'Het zijn mensen die voorheen behoorlijk onder de radar leefde. Nu ze in beeld zijn, kunnen we ze natuurlijk niet terug de straat op sturen. Daar is niemand mee geholpen.'