'Den Haag' moet letten op besteding extra jeugdgeld

Politiek Den Haag moet de vinger aan de pols houden bij de besteding door gemeenten van de extra rijksgelden voor jeugdzorg. Het geld moet leiden tot betere hulp aan kwetsbare kinderen en gezinnen, en niet alleen worden gebruikt om de tekorten op de gemeentelijke begroting te dichten. Acute problemen moeten nu worden aangepakt. Er kan niet op de formatie worden gewacht.

Acute problemen

Deze boodschap geven de samenwerkende Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) Kamerleden mee in een donderdag verstuurde brief. De Kamer debatteert dinsdag met staatssecretaris Blokhuis (VWS) over de jeugdzorg. Het kabinet stelde eerder dit jaar 613 miljoen euro extra beschikbaar voor de acute problemen in de jeugdzorg. Voor 2022 krijgen gemeenten 1,3 miljard euro extra, bovenop de eerder toegezegde 300 miljoen voor volgend jaar. Een structurele oplossing wordt aan een volgend kabinet overgelaten.

Niet geholpen

De samenwerkende jeugdbranches vrezen echter dat de ruim 2 miljard euro extra voor dit en volgend jaar niet bij de zorg voor kwetsbare kinderen terecht komt, maar rechtstreeks de gemeentekas in zal vloeien. ‘Veelzeggend is dat het persbericht van VWS en VNG over de 1,3 miljard euro voor volgend jaar spreekt over ‘geld naar gemeenten voor tekorten’, dus niet voor investeringen in betere jeugdzorg’, aldus de branches in hun brief aan de Kamer. ‘Daarmee zijn de kwetsbare kinderen en hun gezinnen, die steeds langer en vaker moeten wachten op de juiste hulp, dus niet geholpen.’ De branches doelen op het persbericht van 3 juni, waarin VWS en de VNG het bereikte akkoord toelichten na het oordeel van de arbitragecommissie in het conflict over het jeugdzorgbudget.

Lange wachtlijsten

In de discussies over de jeugdzorg wordt nauwelijks over de daadwerkelijke problemen van kwetsbare kinderen, jongeren en gezinnen gesproken, stellen de jeugdbranches verder in hun Kamerbrief. Die discussies gaan ‘vaak over geld en technische stelselvraagstukken: regionalisering, aanbestedingsregels, bestuurlijke verhoudingen.’ Weliswaar belangrijk, maar daardoor dreigen de mensen om wie het gaat uit beeld te verdwijnen. Terwijl zij het hardst worden geraakt door de stelselproblemen. ‘De zorg die zij nodig hebben is niet beschikbaar of er zijn lange wachtlijsten. Of de kwaliteit van die zorg staat onder druk door te lage tarieven. Juist voor deze kinderen en gezinnen hebben landelijke en lokale overheden de dure plicht om passende zorg, ondersteuning en bescherming te bieden.’

Frustratie en onmacht

Ook de jeugdzorgmedewerkers voelen zich niet gehoord, tekenen de branches aan. ‘Professionals en zorgaanbieders die jeugdhulp bieden aan jeugdigen met de meest complexe of meervoudige problematiek zien met pijn in het hart de versnippering van gemeentelijk inkoopbeleid en knellende administratieve lasten en aanbestedingsprocedures toenemen.’ Daarnaast kampen verschillende (grotere) aanbieders met financiële problemen. ‘Dit zijn geen nieuwe signalen, maar concrete oplossingen blijven uit en de frustratie en onmacht nemen daardoor toe.’

Vinger aan de pols

Het stelsel moet op de schop en er moet structureel meer geld bij. Dat moet tijdens de formatie worden geregeld. De acute problemen kunnen daar niet op wachten, benadrukken de branches. Zoals de druk op de jeugd-ggz. Een deel van de 613 miljoen euro extra moet daaraan worden besteed, zo zijn VWS en VNG overeengekomen. De Tweede Kamer moet de vinger aan de pols houden of dat ook echt gebeurt en de staatssecretaris opdragen zicht te houden op de juiste besteding van de middelen. ‘Zodat deze middelen daadwerkelijk leiden tot sneller toegankelijke zorg’, aldus de branches in hun brief.

Landelijk tarief

Voor de jeugdbescherming en jeugdreclassering moet zo snel mogelijk een landelijk tarief worden vastgesteld. Ook moeten landelijke afspraken worden gemaakt over inkoop en verantwoording. Tarieven staan nu onder druk, de caseload is te hoog en ook hier is specialistisch (forensisch) jeugdhulpaanbod vaak niet of niet snel genoeg beschikbaar.