Ongezond voedselaanbod twee keer zo groot in arme buurten

Fastfoodketens, grillrooms, ijssalons, crepes-/wafel-/donutzaken en afhaalrestaurants. Het aanbod van ongezond voedsel nam in de afgelopen tien jaar landelijk toe en is twee keer zo groot in armere buurten, dat blijkt uit onderzoek van Pointer.

Ongezond aanbod

Het onderzoeksprogramma analyseerde landelijke horeca-en winkelgegevens voor 2011 en 2021. In die periode kwamen er landelijk duizenden ongezonde voedsellocaties bij terwijl het aantal gezonde voedsellocaties zoals groenteboeren, kaaswinkels en bakkers juist afnam.

Dubbel zoveel

Uit de cijfers van 2021 bleek dat er in buurten met veel lage inkomens gemiddeld elf ongezonde voedsellocaties per 10.000 inwoners zijn. Dat is bijna twee keer zoveel als in buurten met veel hoge inkomens, waar zich gemiddeld zes ongezonde voedsellocaties per 10.000 inwoners bevinden. 

Aanbod stuurt de vraag

Een gevaarlijke trend volgens artsen en wetenschappers, omdat een ongezonde voedselomgeving bijdraagt aan overgewicht en bijbehorende ziektes zoals diabetes en hart- en vaatziekte. Voedingwetenschapper Jaap Seidell van de Vrije Universiteit deed onderzoek naar het voedselaanbod in Amsterdamse wijken: 'Wij zien dat het aanbod de vraag stuurt. Dat wil zeggen dat als er veel ongezond eten is, dat er veel ongezond wordt gegeten', zegt Seidell tegenover Pointer. 'Gemeenten zouden grenzen moeten kunnen stellen aan de hoeveelheid junkfood per buurt.'

Brandbrief

De wethouders gezondheid van de G4 en Ede stuurden begin 2021 een brandbrief met precies die strekking aan de toenmalige staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS). De vijf wethouders pleitten voor meer juridische bevoegdheden om overgewicht en obesitas van hun inwoners aan te kunnen pakken. Via aanpassing van de Warenwet zouden gemeenten een overaanbod van bijvoorbeeld fastfoodzaken kunnen tegenhouden. Met een wijziging van de Omgevingswet kunnen gemeenten in bepaalde gebieden, bijvoorbeeld rondom scholen, bepalen dat er zich alleen winkels of horecagelegenheden mogen vestigen die gezond voedsel verkopen.  

Juridische mogelijkheden

Blokhuis liet naar aanleiding van de brandbrief een onderzoek uitvoeren naar de juridische mogelijkheden om gemeenten instrumenten te geven, gericht op het tegengaan van de toename van het aantal fastfoodketens. Aanstaande donderdag bespreekt de huidige staatssecretaris Maarten van Ooijen het in juni gepubliceerde rapport en de mogelijkheden met de Tweede Kamercommissie Volksgezondheid.