Ondernemers helpen dakloze jongeren

In Haarlem helpen (oud-)ondernemers samen met de gemeente en een corporatie dakloze jongeren aan een stabiele woonplek. Daar kunnen ze in alle rust zelfstandig worden. Het werkt beter en scheelt de gemeente veel geld.

Gat

In Haarlem vormt huisvesting het grootste struikelblok voor jongeren om economisch en sociaal op eigen benen te staan. ‘Kamers zijn duur en particuliere verhuurders kijken vrij strikt naar welke jongeren zich melden’, zegt Thomas Witteveen, ketenregisseur dak- en thuisloze jongeren van de gemeente. ‘Studentenkamers zijn niet altijd beschikbaar. Daar zit een gat, waar Bedrijf en Samenleving een waardevolle aanvulling op is. Dat de stichting garant staat voor de huur bij de woningcorporatie, krijgen jongeren zelf niet georganiseerd.’

Mentoren

Vaak zijn ze aangemeld door het Centrum voor Jeugd en Gezin, het wijkteam of de reclassering. Bedrijf en Samenleving koppelt ze aan vrijwillige mentoren, meestal mensen uit het bedrijfsleven. ‘Zij stellen zich niet op als hulpverleners, die vertellen wat jongeren moeten doen’, aldus Marijke Aukema, directeur van Bedrijf en Samenleving. Vooral jongeren met een hulpverlenings- en jeugdzorgverleden hebben daar volgens haar soms de buik van vol. ‘Onze mentoren staan náást jongeren. Het perspectief van de jongere staat centraal, die hebben zelf de zwaarste stem in de aanpak die voor hen werkt. Samen ­bespreken ze wat ze nodig hebben, op meerdere leefgebieden.’

Niet uitgerust

Zonder regelmaat en dak boven het hoofd is werken of studeren niet vol te houden, vult Aukema aan. Jongeren die best op eigen benen zouden kunnen staan, tuimelen dan soms alsnog over het randje. ‘Moet je huiswerk ergens onder in een trappenhuis of in de auto maken, dan komt het niet goed. Met baan maar zonder woonruimte kun je niet uitgerust naar je werk’, zegt Aukema. ‘Zonder dak boven je hoofd kun je je problemen niet oplossen.’

Brug te ver

Mede daarom breidde Bedrijf en Samen­leving de bestaande ondersteuning uit met huisvestingsprojecten. De groep waar de stichting zich op richt, is net wat ouder dan de jongeren die nog in een jeugdzorgtraject zitten. Omdat jongeren vanaf 18 jaar voor de wet volwassen zijn, zijn ze zelf verantwoordelijk voor hun financiën, ziektekostenverzekering en opleiding. Juist die stap van minderjarigheid naar volwassenheid is zonder ondersteuning een brug te ver om het geheel zelfstandig te redden.

Kansfonds

Een deel van de personele kosten krijgt het huisvestingsproject vergoed door het landelijke Kansfonds. ‘Vernieuwende ideeën, die niemand kan of durft te financieren, maar die wel nodig zijn om een verbetering te realiseren’, schrijft het fonds erover. Het geld dat nodig is, moet ‘bureaucratievrij’ zijn, dus zonder dat aan veel regels moet worden voldaan. Zonder dat geld zijn er veel drempels te nemen: geen geld voor een borg of eerste maand huur, geen recht op een tweede keer bijzondere bijstand, of schulden. Het Haarlemse Bedrijf en ­Samenleving is een van de geselecteerde projecten. De stichting heeft samen met een woningcorporatie in Haarlem inmiddels meerdere jongerenhuizen opgezet.

Actieonderzoek

In vijftien gemeenten heeft het fonds ­inmiddels projecten lopen om (dreigend) jonge daklozen perspectief te bieden. Bij de selectie zoekt het naar coalities, met gemeenten, werkgevers, woningcorporaties en zorginstellingen. Tegelijk laat het fonds ‘actieonderzoek’ verrichten door het Instituut voor Publieke waarden, om te testen wat in verschillende situaties het best werkt.

Verlengde jeugdzorg

Haarlem heeft gekozen voor verlengde jeugdzorg tot 23 jaar, vertelt Thomas Witteveen, die ook lokaal projectleider is van een actieprogramma voor dak- en thuisloze jongeren van het ministerie van VWS. ‘Onze gemeenteraad vindt dat geen jongere op straat mag slapen. Kunnen ze, om wat voor reden ook, niet thuis wonen, dan moeten ze passende ondersteuning en ­onderdak krijgen.’

Apart

Uit de volwassenenopvang houdt Haarlem hen weg; voor hen is er een aparte opvang. Ze krijgen
andere begeleiding en ondersteuning, door specialisten van het Centrum voor Jeugd en Gezin. ‘Onze jongerenregisseurs kennen de kortste weg naar betrokken partijen. Daardoor is het makkelijker en sneller de juiste hulp te organiseren, zonder versnippering’, aldus Witteveen.

Mooi resultaat

Voor de doelgroep pakt dat beter uit, maar financieel ook voor de gemeente. Op de achterkant van een sigarendoos berekend, kost jongerenopvang de gemeente jaarlijks rond 50.000 euro. ‘Wij hebben nu elf jongeren onder dak’, telt Marijke Aukema. ‘Tel uit je winst. Daarbij reken ik nog niet mee wat onze stichting doet aan die huizen. En de fondsen sprokkelen wij grotendeels bij elkaar. Als je dat bij elkaar optelt, scheelt het de maatschappij een groot bedrag. Maar het belangrijkste is dat die jongeren goed terechtkomen. Landelijk is de trend dat het aantal jonge dak- en thuislozen groeit, terwijl het in Haarlem mede door onze huizen gelijk bleef. Dat mooie resultaat hebben we met elkaar bereikt.’

Lees het hele verhaal deze week in BB06 (inlog)