Grote steden blijven zoeken naar opvangplaatsen Oekraiëners

De grote steden vangen relatief de meeste Oekraïense vluchtelingen op, komt naar voren uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat betekent dat er continu wordt gezocht naar nieuwe locaties, aangezien de meeste plekken tijdelijk onderdak bieden en de oorlog voortduurt.

Forse toename

‘Af en toe sluit een locatie, maar daar staat de opening van nieuwe locaties tegenover’, laat een woordvoerster van verantwoordelijk wethouder Faouzi Achbar in Rotterdam weten. De Maasstad houdt rekening met een ‘gestage toename’ van het aantal vluchtelingen uit Oekraïne. Op dit moment worden hier 2300 mensen opgevangen, van wie 1200 bij gastgezinnen. ‘Hoewel een prognose moeilijk te geven is, afhankelijk van het verloop van de oorlog en de opvang in andere landen, bereiden we ons voor op een toename van vluchtelingen in onze stad.’

Langdurige opvang

Amsterdam vangt momenteel 2300 Oekraïners op in elf locaties en nog eens 3500 verblijven bij particulieren. Ook hier is de verwachting dat de komende tijd meer vluchtelingen gebruik willen maken van de gemeentelijke opvang, zegt een woordvoerder van verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. Daarom houdt de gemeente de tijdelijke opvang in bijvoorbeeld hotels, van waaruit mensen doorstromen naar langdurigere opvang, aan. Binnenkort opent in Amsterdam-Noord een derde voorziening waar mensen voor langere tijd kunnen blijven.

Particulieren

In Utrecht maken meer dan 1400 vluchtelingen uit Oekraïne gebruik van de opvang, van wie volgens een woordvoerster van wethouder Rachel Streefland (asiel en integratie) ongeveer de helft verblijft bij particulieren of in zelf gevonden woningen. De gemeente heeft acht grote en een aantal kleinere locaties. ‘We krijgen nog dagelijks verzoeken binnen van mensen die hier willen verblijven, maar daar hebben we helaas geen ruimte voor’, zegt de woordvoerster. ‘De nieuwe plekken die nu opgeleverd worden zijn voor mensen die nu uit gastgezinnen vertrekken.’ Den Haag biedt opvang aan zo'n 1300 vluchtelingen uit Oekraïne op dertien locaties. De gemeente is voortdurend op zoek naar beschikbare kleinschalige locaties verspreid over de stad, zegt een woordvoerder van wethouder Arjen Kapteijns. Nog eens 1900 mensen verblijven in de particuliere opvang.

Meer opvangplaatsen

Het aantal opvangplaatsen voor Oekraïners die vanwege de oorlog naar Nederland vluchten zal de komende maanden stijgen naar 90.000. Dat verwacht Jaap Donker, directeur van de Veiligheidsregio Utrecht, die namens alle veiligheidsregio's de opvang van Oekraïners en asielzoekers onder zijn hoede heeft. Op dit moment zijn in Nederland 75.000 plekken beschikbaar voor de Oekraïense vluchtelingen.

Het piept en kraakt

Er arriveren nog altijd Oekraïners op de vlucht voor de oorlog, hoewel de instroom wat minder snel stijgt dan vorig jaar. De bezetting van opvangplaatsen ligt rond de 97 procent. Binnenkort zijn er dus niet meer genoeg plaatsen. Donker: ‘We bewegen mee met de golf. Het piept en het kraakt om voldoende plekken te vinden, maar het lukt elke keer. Daar ben ik trots op.’

Levensritme

De opvang van vluchtelingen is helemaal geen taak voor veiligheidsregio's, maar ze helpen op verzoek van het Rijk mee om plekken te vinden voor gevluchte Oekraïners en asielzoekers. Mensen uit Oekraïne die op de vlucht zijn geslagen, zijn geen asielzoekers maar Europeanen uit een oorlogsgebied. Zij hoeven dus niet de gebruikelijke asielprocedure te doorlopen en hebben meteen recht op een dak boven hun hoofd, mogen gaan werken en hun kinderen naar school sturen. ‘Dat maakt het iets makkelijker om plaatsen voor Oekraïense vluchtelingen te vinden. Die komen vrij snel weer in een levensritme terecht, terwijl asielzoekers in de crisisnoodopvang niets anders mogen dan wachten op een procedure.’

Vanuit het hart

Het Veiligheidsberaad, waarin alle veiligheidsregio's vertegenwoordigd zijn, vreesde dat de gul aangeboden opvang bij mensen thuis zou aflopen nu de oorlog lang gaat duren. Maar dat valt volgens Donker mee. Gastgezinnen met bijvoorbeeld een aparte zolder of een tuinhuisje zijn al gewend aan hun logees. ‘Net als wij doen ze dat met liefde en vanuit het hart’, aldus Donker. Extra plaatsen zouden bijvoorbeeld in leegstaande kantoren en overheidsgebouwen gevonden kunnen worden. ‘Voor de opvang van Oekraïners zoeken we juist naar kleinschaliger gelegenheden. Die zijn in veel gemeenten wel te vinden.’

Overvol

De veiligheidsregio's zijn in gesprek met het Rijk en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) over het vervolg van de opvang. ‘We noemen geen einddatum maar als de oorlog nog jaren en jaren gaat duren wordt het een structurele kwestie, die anders opgelost moet worden, want we zijn natuurlijk geen opvangorganisatie’, zegt Donker. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) heeft recent besloten dat de zogenoemde derdelanders - mensen die uit Oekraïne komen maar geen inwoner van dat land zijn - voorlopig ook recht houden op onderdak. Voor hen zou de opvang op 4 maart stoppen, maar dan zouden deze mensen terechtkomen in de gewone asielprocedure, die al overvol zit.

Doorwerken

‘We vinden het positief dat de regeling voor derdelanders tot 4 september is verlengd’, zegt Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad. ‘Maar we moeten wel voorkomen dat op 4 september hetzelfde probleem nog bestaat en dus doorwerken aan procedures.’