Goedkoper jeugdstelsel vraagt om andere benadering
Preventie, hulp en bescherming moeten daarbij geen verschillende circuits meer zijn maar samen opgepakt worden.
Het jeugdstelsel kan goedkoper, beter en met minder dwang. Maar dat vraagt wel om een andere benadering. Dat concludeert de Denktank Transformatie Jeugdstelsel in een rapport dat dinsdag is aangeboden aan staatssecretaris Van Rijn (PvdA, VWS)
Geen verschillende circuits
Per 2015 krijgen gemeenten de verantwoordelijkheid over de zorg voor de jeugd. Het kind staat daarbij centraal en de ouders zijn – als er iets aan de hand is – opdrachtgevers. Preventie, hulp en bescherming moeten daarbij geen verschillende circuits meer zijn, maar samenwerken om het kind zo snel mogelijk te helpen. Dit systeem moet continu gemonitord en waar nodig verbeterd worden. Dat zijn, volgens de Denktank de uitgangspunten voor een effectiever jeugdstelsel, waar kinderen en hun ouders echt beter van worden, staat in het rapport.
Zelfregie en zelfredzaamheid
De denktank komt met een aantal aanbevelingen die al eerder geuit zijn. Zoals meer aandacht voor zelfregie en zelfredzaamheid, versterking van de eerstelijnshulp, betere samenwerking in de keten, specialistische hulp die sneller beschikbaar is. Daarnaast pleit de denktank voor de vermaatschappelijking van de jeugdbescherming en de mogelijkheid om in sommige gevallen de specialist naar de eerste lijn te halen. Ook moet er in de jeugdbescherming minder met dwang gewerkt worden maar moeten zaken vaker in een vrijwillige sfeer opgelost worden. Daarbij moet de kennis en kunde van professionals gebruikt worden.
Transformeren is leren
Belangrijk uitgangspunt is dat een succesvolle transformatie vraagt om een nauwe samenwerking tussen alle betrokken partijen, aldus de denktankt. Dat betekent dat burgers, cliënten, bestuurders en professionals, gemeenten en instellingen, opleidingen en kennis en onderzoeksinstellingen samen de transformatie aan moeten gaan. Ze moeten daarbij zoeken naar een aanpak op regionaal niveau met lokale verbindingen en waarnodig bovenregionaal niveau. Dat dat niet eenvoudig is, erkent de denktank: 'Transformeren is leren, op alle niveaus. De richting is duidelijk, de route vraagt soms aanpassing en omleiding. De aanpak zal flexibel moeten zijn.'
Ik zet in op de inwoners (ouders, jeugdigen) die hopelijk van hun gemeenten zelf de regie mogen voeren en zelf de zorg zoeken die ze nodig hebben. Dat doen de meesten nu ook al, tegen de zin van de financiers in misschien, maar het is een groot goed als je je zorg kunt neerleggen bij degeen die jij vertrouwt, waar jij een klik mee hebt.
De Jeugdwet geeft die ruimte in art. 8. Neem die ruimte, wethouders, zou ik zeggen. Dan hoef je niet moeilijk te doen met idiote inkoopprocessen en aanbestedingsprocdures. Niet u, maar uw inwoners zijn (ook volgens de Denktank) opdrachtgevers, u bent faciliteerder en toetst de kwaliteit van hetgeen uw eigen inwoners kiezen. En daarna financiert u hun keuzes, met uiteraard een soortement van plafond. Dus geen open-einde-regeling. Dat kan best, want het kan veeeeel goedkoper, zoals ook deze Denkank denkt.