Gemiste kans voor gemeenten

Scheiding tussen 1e lijns, 2e lijns en 3e lijns zorg, tussen GGZ-jeugdzorg, AWBZ-jeugdzorg, bemoeizorg, forensische jongerenzorg, preventie, maatschappelijke zorg en noem maar op. Weg ermee! Want achter die schotten zitten instanties en al die instanties hebben hun eigen systeem, protocol, financier. Da’s veel te duur en ingewikkeld. Ouders verdwalen tussen al die kastjes en muren.

Het is allemaal publiek geld, dus wat is simpeler om daar één pot van te maken met één overheid die er over gaat? De gemeente, was toch het idee?

Kinderen wonen doorgaans niet alleen, maar in een gezin. Een gezin kent geen schotten. Dus wil je als hulpverlener werken met dat gezin. Zonder schotten. We weten al lang dat kinderen helpen sèc, dus los van de omgeving, weinig effect heeft. Kinderen hebben een ‘ontwikkelend brein’ en het functioneren van kinderen, zeker ook die met ernstige stoornissen, hangt sterk samen met hulp uit het netwerk en de draagkracht en opvoedvaardigheid van ouders, school.

Vol verwachting keek ik dus uit naar de nieuwe Jeugdwet die een eind zou maken aan, dacht ik, de schotten. Die uitgaat van de vraag wat er nodig is, die dat toevertrouwt aan de gemeente om het goed en simpel te laten doen.

Mooi niet dus.

In het eerste het beste wetsartikel staat dat de gemeente zich niet moet bemoeien met zorg die geregeld wordt door de Zorgverzekeringswet en door de AWBZ. Dan gaat het bijvoorbeeld over zorg voor verstandelijk gehandicapte kinderen onder een bepaald IQ. Dat is oh zo specialistisch, daar kun je gemeenten toch echt niet verantwoordelijk voor maken. Voor die heel specialistische zorg zijn er instellingen en specialisten en dat moet zo blijven. Zodra dus een kind zo’n specialistische aandoening lijkt te hebben, hup, wordt het gezin uit elkaar getrokken: de specialist doet zijn ding bij dat ene kind en de hulpverlener via de gemeente doet ‘de rest’.

Het is alsof je op school een pakket vakken krijgt die allemaal nodig zijn om een kind op te leiden, maar het vak ‘rekenen’ geven we op een aparte school, want dat is zó specialistisch, dat kunnen we niet aan de scholen toevertrouwen. Het gekke is, dat gemeenten wél de gedwongen jeugdzorg ‘mogen’ gaan doen. Denk je dat er dan nog één ouder is die met zijn kind naar de gemeente gaat? Daar moet je gemeenten niet mee opzadelen. Een schot tussen vrijwillige (99%) en gedwongen (1%) zorg is terecht.

De kans voor gemeenten om hun jeugd en hun gezinnen integraal te steunen wordt met dit wetsvoorstel dus een gemiste kans. Of ik snap de wettekst niet. Kan ook!

Gemeenten vinden de wet te smal, Tweede Kamer te ruim.

Wie doet wat?

Mechtild Rietveld

Meer columns van Mechtild Rietveld vindt u hier.