Gemeenten 190 miljoen euro kwijt aan werkbedrijven

Gemeenten moeten dit jaar als gevolg van rijksbezuinigingen op de sw-bedrijven naar verwachting 190 miljoen euro ophoesten, schrijft staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, VVD) aan de Tweede Kamer.

Efficiency-korting

Van Ark informeerde de Tweede Kamer naar aanleiding van de tweejaarlijkse Thermometer Wsw (Wet sociale werkvoorziening), uitgevoerd door Bureau Berenschot en SEO Onderzoek. Die onderzoeken zijn ingesteld door Jetta Klijnsma (PvdA) toen zij bij de invoering van de Participatiewet en het sluiten van de Wet sociale werkvoorziening voor nieuwe instromers besloot bij wijze van een ‘efficiencykorting’ drieduizend euro per Wsw’er te bezuinigen.  

Dalende rijksbijdrage, stijgende loonkosten

Volgens de meest recente Thermometer Wsw zijn de werkbedrijven in 2015 en 2016 efficiënter gaan werken als gevolg van die korting. Het operationeel resultaat (niet loongerelateerde kosten min de opbrengsten) steeg tussen 2014 en 2016 van 21 miljoen naar 37 miljoen euro. Hoewel de operationele resultaten van de Sw-bedrijven volgens Berenschot nog verder kunnen stijgen, zullen gemeenten komende jaren desondanks dieper in de buidel moeten tasten. Dat is het gevolg van een dalende rijksbijdrage en stijgende loonkosten omdat de mensen die nog onder de cao voor de Wsw werken meer gaan verdienen naarmate zij ouder worden. Jongere en dus goedkopere instroom is er niet meer omdat de Wsw ‘op slot’ is gezet. De financiële problematiek rond de Sw-bedrijven neemt naar verwachting vanaf 2020 af omdat er dan een hogere uitstroom wordt verwacht.

Bekostiging uit groei gemeentefonds

De gestegen bijdrage kunnen gemeenten volgens Van Ark prima bekostigen vanuit de groei van het Gemeentefonds. Daar is Cedris-directeur Jan-Jaap de Haan het echter niet mee eens. ‘Haar enige oplossing is zeggen: kijk, daar was een zak geld. Maar je kunt daar niet alle problemen van jeugdzorg, Wsw en bijstand uit betalen’, zegt De Haan in de Volkskrant, die meldt dat de ondergrens van bezuinigingen is bereikt. Volgens De Haan moet de efficiency-korting, die in totaal 140 miljoen euro behelst, worden geschrapt om te voorkomen dat Sw-bedrijven diep in de financiële problemen komen. ‘Met een groep die kleiner en ouder wordt, kun je niet steeds meer productie draaien’, aldus De Haan.

‘Kabinet gokt’

Ook vakbond FNV Overheid is kritisch. ‘Het kabinet gokt erop dat gemeenten alle bezuinigingen oplossen’, laat FNV-bestuurder Peter Wiechmann weten, ‘maar dat kunnen ze helemaal niet. De rijksbijdrage loopt terug en dus moet de gemeente maar meer betalen. Sommige zullen daar misschien toe bereid zijn, vele niet.’ De FNV ziet net als Cedris-directeur De Haan een oplossing in het schrappen van de bezuinigingen op de werkbedrijven en vindt daarnaast dat de sociale werkvoorziening weer moet worden opengesteld voor verse instroom.