Gemeenten krijgen schuld van mislukt cao-overleg jeugd

De cao-onderhandelingen voor jeugdzorgmedewerkers zijn stukgelopen. Zowel vakbonden als werkgevers leggen de schuld daarvan voor een groot deel bij gemeenten. Die willen het extra geld dat ze van het rijk voor de jeugdzorg krijgen niet delen met de sector.

Financiële risico’s

De vakbonden zijn al sinds februari over een nieuwe cao aan het onderhandelen met Jeugdzorg Nederland (de werkgevers). De bonden wilden een loonsverhoging van vijf procent, maar hebben hun eis later naar beneden bijgesteld naar twee procent voor 2021. ‘We weten dat de werkgevers in zwaar weer verkeren’, stelt Maaike van der Aar, bestuurder FNV Zorg & Welzijn. De tegemoetkoming deden de bonden onder een voorwaarde: voor 2022 moest er alsnog een loonsverhoging van vijf procent komen. Dat is voor Jeugdzorg Nederland onhaalbaar. Een loonverhoging van vijf procent voor 2022 brengt te veel financiële risico’s met zich mee voor zorgaanbieders, stelt Jeugdzorg Nederland.

Teleurgesteld

Grote schuldige in zowel de ogen van de bonden als de werkgevers zijn de gemeenten. Die hebben incidenteel 1,3 miljard euro extra van het rijk gekregen voor de jeugdzorg. Daarvan is niets in de jeugdzorg terechtgekomen, stellen bonden en Jeugdzorg Nederland. Ook de komende jaren kunnen gemeenten op extra rijksgeld voor de jeugdzorg rekenen. De bonden stellen dat de werkgevers er bij gemeenten onvoldoende op hebben aangedrongen een deel van dat extra geld te besteden aan loonsverhoging voor de jeugdzorgmedewerkers. ‘De gemeenten krijgen de komende jaren miljarden van het rijk voor de jeugdzorg, maar de werkgevers in de jeugdzorg lijken dat geld niet op te willen eisen. We zijn echt enorm teleurgesteld en met stomheid geslagen. Daarmee laten ze de 32.000 jeugdzorgwerkers flink in de steek’, stelt Van der Aar.

Acties onvermijdelijk

‘Werkgevers vrezen een faillissement als ze op onze looneis in zouden gaan en vervolgens geen geld van de gemeente krijgen’, aldus Van der Aar. ‘Werkgevers hebben ook geen plan hoe zij nu wel tot een cao gaan komen. Ze wachten gewoon af welk deel van de miljarden ze van de gemeenten krijgen. Ze ontlopen daarmee hun verantwoordelijkheid als goed werkgever’, vult Albert Spieseke, bestuurder CNV Zorg & Welzijn aan. ‘Werkgevers stellen zich hiermee dramatisch passief op’, vindt Lilian de Groot, onderhandelaar arbeidsvoorwaarden FBZ. De bonden stellen dat acties onvermijdelijk zijn.

Brandbrief aan gemeenten

Jeugdzorg Nederland heeft wel bij gemeenten aan de bel getrokken. In een brief aan gemeentekoepel VNG heeft zij een week geleden aangedrongen om een deel van het extra jeugdzorggeld dat van rijk naar gemeenten gaat, te gebruiken om de tarieven te verhogen. Werkgevers krijgen dan meer lucht om de lonen te verhogen. Ook wordt er in die brief op gehamerd dat gemeenten de generieke loonsverhoging van het zorgpersoneel van 1,5 procent − waartoe het kabinet in september heeft besloten − daadwerkelijk doorgeven aan de werkgevers in de jeugdzorg. Gemeenten krijgen hiervoor geld van het rijk (de zogeheten overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling; ova), maar sluizen dat lang niet altijd door naar de werkgevers in de jeugdzorg, stelt een woordvoerder van Jeugdzorg Nederland. Als gemeenten dat wel doen, gebeurt het ook dat ze aan de andere kant de tarieven verlagen die ze voor jeugdhulp betalen. Per saldo schieten de werkgevers er dan niets mee op.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Gemeenten moeten inzien dat er een gezamenlijke verantwoordelijkheid is en dat hogere tarieven nodig zijn om de jeugdzorg te verbeteren, stelt Jeugdzorg Nederland in een reactie op het vastgelopen cao-overleg. ‘Een goede cao is nodig voor een goede jeugdzorg. Er is te weinig passende hulp beschikbaar en er zijn te weinig professionals om de hulp te kunnen bieden. Daardoor is de werkdruk te hoog en kunnen we niet investeren in opleiden en ontwikkelen. Niet alleen de professionals hebben daar last van, uiteindelijk zijn de gezinnen de dupe. En dat is zeer onwenselijk’, stelt Paul van der Linden, voorzitter van de werkgeversdelegatie.