Gemeenten betalen te weinig voor jeugdbescherming

Jarenlang heeft Jeugdbescherming Brabant (JBB) onder de kostprijs moeten werken omdat gemeenten geen faire tarieven betalen. De Jeugdautoriteit bemiddelt nu tussen de jeugdzorgregio’s (gemeenten) en JBB en de andere in Brabant werkzame gecertificeerde instellingen (GI’s). Jeugdzorg Nederland en JBB vinden dat er een landelijk, uniform tarief moet komen, dat met een kwart moet worden opgehoogd.

Te hoge caseload

‘Het is vijf voor twaalf geweest’, stelt Rinda den Besten, bestuurder van Jeugdbescherming Brabant (JBB). Op de jaarrekening 2020 van JBB prijkt een tekort van drie miljoen euro en het weerstandsvermogen is te laag. ‘We zijn door onze hoeven aan het zakken’, waarschuwt ze. ‘Ik heb heel veel zorgen over het vertrek van personeel, het hoge ziekteverzuim en de te hoge caseload voor de jeugdbeschermers.’ Met als resultaat dat er te weinig tijd voor het kind en het gezin is. ‘We hebben in Nederland momenteel veel te weinig aandacht en tijd voor zeer kwetsbare kinderen. Dat doet me pijn.’

Bemiddeling

In Brabant liggen de tarieven voor jeugdbescherming al jaren fors lager dan in andere jeugdzorgregio’s, en ver onder de kostprijs. Niet alleen JBB heeft daar last van, maar ook de andere drie in Brabant werkzame GI’s. Deze winter hebben de vier GI’s en de gemeenten aan de Jeugdautoriteit gevraagd om te bemiddelen, omdat zij er zelf niet uitkwamen. Den Besten hoopt snel op duidelijkheid. ‘We hebben perspectief nodig. Voor zowel het personeel als voor de kinderen en hun gezinnen.’

Opbreken

De jeugdbeschermers die er nog zijn en nog niet zijn omgevallen, raken moedeloos, weet Den Besten. Alsmaar die tekorten, de stijgende caseload en het complexer worden van de zorgvraag breekt hen op. Ook de maandenlange wachtlijsten die er vervolgens zijn als ze een plek proberen te vinden voor jeugdigen, nadat een kinderrechter heeft bepaald dat een kind onder toezicht of onder voogdij moet worden gesteld, frustreert. ‘De jeugdbeschermers hebben veel te weinig tijd per kind en zijn steeds vaker heel veel tijd kwijt met het regelen van een plek voor een kind.’ Een van haar medewerkers heeft laatst veertig uur aan de telefoon gezeten om een kind te kunnen plaatsen; uiteindelijk is er een plek in Drenthe gevonden. ‘Dat moet je niet willen.’

Tarieven moeten omhoog

De caseload moet omlaag en daarom moeten de tarieven omhoog, stelt Den Besten, die samen met veel andere jeugdbeschermingsorganisaties en Jeugdzorg Nederland de noodklok luidt. En er moet een einde worden gemaakt aan de marktwerking, beklemtoont Den Besten. ‘Dat is niet passend bij zulke gespecialiseerde jeugdzorg, zeg maar de intensive care van de jeugdzorg. Jeugdbescherming moet er gewoon zijn. Een landelijk, hoger tarief zou recht doen aan het type werk dat we doen. We mogen geen nee zeggen tegen de maatregelen die binnenkomen, we mogen de deur niet op slot doen, we moeten aan de slag als de rechter dat zegt. En dat doen we graag, maar wel met alle aandacht en tijd voor de cliënt en met medewerkers die lekker in hun vel zitten.’ Ze roept ‘Den Haag’ dan ook met klem op een einde te maken aan de marktwerking, voor specialistische jeugdhulp bovenregionale of landelijke afspraken te maken en een landelijk (gezins)tarief vast te stellen.

Betere compensatie

Ze weet dat gemeenten kampen met forse tekorten op het jeugdzorgbudget. Een tariefstijging van 25 procent kan niet uit de lege gemeentekas worden betaald. ‘Als je het geld niet hebt, kun je het niet uitgeven’, stelt Den Besten. Ze hoopt dat het rijk de gemeentelijke tekorten beter gaat compenseren. Het gaat hier om zeer kwetsbare kinderen die in onveilige situaties leven, benadrukt ze nogmaals. Die kunnen niet aan hun lot worden overgelaten.

Structurele veranderingen

Naast meer geld zijn er ook structurele veranderingen in het jeugdzorgstelsel nodig, stelt Den Besten. Het liefst zou ze willen voorkomen dat kinderen bij jeugdbescherming terechtkomen. En het liefst een partnerschap aangaan met gemeenten. ‘Door het inzetten van onze expertise kunnen we wijk- en buurtteams helpen bij preventie. Zodat we er samen voor kunnen zorgen dat de instroom van cliënten afneemt.’ Daarnaast moet het personeelstekort worden opgelost, de administratieve lastendruk en de wacht- en doorlooptijden worden verminderd.