Werken toverwoord voor lokale levensverwachting

De sociaal-economische status van een regio voorspelt bijna een-op-een de gemiddelde levensverwachting van de bewoners. Wat dat betreft kun je beter niet in Zuid-Limburg wonen, Oost-Groningen of in grote delen van Noord-Brabant. Gemiddelde levensverwachting: tussen de 78 en 81 jaar. Nogal een verschil met Flevoland, Zuid- en Noord-Holland. Daar wordt men gemiddeld tussen de 82 en 87. Schrikbarende verschillen die alleen met intensief ingrijpen door de gemeente verbeterd kunnen worden. 

Opvallende uitzonderingen
Dit is een van de conclusies die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) trekt in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV). Elke vier jaar rapporteert het RIVM over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland. Volgens onderzoeker Nancy Hoeymans zijn er echter opvallende uitzonderingen te ontdekken.

Bourgondisch leven
‘Behalve de sociale klasse spelen ook andere zaken mee. Zo hebben grote delen van Noord-Brabant, ondanks een goede economische status, ook een lagere gemiddelde levensverwachting. Dat heeft alles met de levensstijl te maken,’ verklaart Hoeymans,’ bourgondisch leven is wat dat betreft geen mythe.’
 
Zeeland is gezond 

Andersom is een groot deel van Zeeland bijvoorbeeld heel gezond. Sociaal-economisch gezien lager dan gemiddeld, maar wel een hogere levensverwachting. ‘Ik vermoed dat dit komt door een wat soberder levensstijl, maar dus wel een gezonde,’ vertelt de onderzoekster. Overigens is het over het algemeen niet goed toeven in grote steden. Ondanks grote verschillen per wijk is de gemiddelde levensverwachting toch lager. ‘Dat komt waarschijnlijk door de slechtere luchtkwaliteit. En gemiddeld heb je in grote steden ook meer armoede, dat speelt ook een rol.’

Arbeidsparticipatie
Gemeenten kunnen de gemiddelde leeftijd van overlijden wel degelijk opkrikken, al is dat geen eenvoudige klus. ‘Uit de onderzoeken blijkt dat alleen een verbetertraject op het gebied van, bijvoorbeeld, leefomgeving niet helpt. Alleen wanneer de overheid op verschillende fronten tegelijk inzet, heeft dit effect. Dus wonen, werken, spelen etcetera. Ik zou gemeenten dan ook willen adviseren om niet alleen de wethouder die over volksgezondheid gaat dit op te laten pakken. Begin met de wethouder van Sociale Zaken, want uit alles blijkt dat arbeidsparticipatie een verbazend grote invloed op de gezondheid van burgers heeft.’

Experiment
De onderzoeker van het RIVM refereert aan een onderzoek dat plaatsvond in Rotterdam. ‘Daar werd bij een groep mensen met een lage sociale status, ongezonde levensstijl en werkloosheid opgedeeld in twee groepen, ‘ vertelt ze. ‘Bij de ene groep werd er door de gemeente alles aan gedaan om hun leefstijl te verbeteren. Bij de andere groep was het vinden van werk een speerpunt. Uiteindelijk overtrof die laatste groep in alles de eerste. Ook in gezondheid.’

Mantelzorg is ongezond
Werk is dus het toverwoord. Werkende mensen zijn gemiddeld mentaal gezonder, blijkt uit het onderzoek, fysiek gezonder en dragen ook meer bij aan de participatiesamenleving. ‘Dit geldt overigens ook voor onbetaald werk,’ zegt Hoeymans, ‘met één grote uitzondering: mantelzorg. Dat werkt door de zware mentale en fysieke belasting zelfs averechts.’