Rondjes draaien tussen droom en daad

De afgelopen vier jaar heeft Ieder(in) tot vervelens toe gesignaleerd dat mensen met een beperking door de veranderende wet- en regelgeving eerder minder, dan meer kunnen meedoen aan de samenleving. Terwijl dat laatste toch de bedoeling was. Vreemd genoeg lukt het maar niet om integraal gehandicaptenbeleid, gericht op volwaardig kunnen meedoen, steviger op de politieke agenda te krijgen. Terwijl er zo veel te winnen is.

In veel onderzoeken en meldacties van Ieder(in) geven mensen aan dat zij de afgelopen jaren steeds minder eigen regie en een grotere afhankelijkheid van wetten en loketten ervaren. Ondanks aanhoudende inspanning lukt het hen bijvoorbeeld niet om duurzaam aan het werk te komen. Ook ervaren ze steeds minder keuzevrijheid ten aanzien van betaalbaar en toegankelijk wonen en hebben ze de afgelopen vijf jaar een aanmerkelijk slechtere inkomenspositie gekregen.

De meest vanzelfsprekende levenskeuzes zijn voor mensen met een beperking juist verre van vanzelfsprekend. Gewoon naar school kunnen, op kamers gaan wonen, een baan vinden, je eigen tijd kunnen indelen, voldoende inkomen hebben om te kunnen leven en af en toe eens iets leuks te doen. Het zijn allemaal doodgewone zaken die voor gehandicapten en chronisch zieken nu vaak buiten bereik liggen. Niet omdat ze dat niet zouden willen of kunnen, maar omdat de wetten en de regels hen daarbij in de weg staan. Als je mensen met een beperking en hun naasten vraagt wat zij het moeilijkst vinden aan het huidige gebrek aan politiek momentum, klinkt haast unaniem de machteloosheid over de vicieuze cirkel waarin zij de afgelopen jaren noodgedwongen rondjes draaiden tussen droom en daad. Dolgraag wíllen meedoen, maar daarvan moeten afzien wegens niet passende wet- en regelgeving, om vervolgens ‘de schuld’ te krijgen. Bovendien betalen mensen voor dit ongewild niet-meedoen een prijs: hoge eigen bijdragen, hoge zorgkosten en inkomensonzekerheid.

Dit is op zijn zachtst gezegd onbegrijpelijk. Nederland heeft zich met het ratificeren van het VN-verdrag Handicap immers verplicht tot geleidelijke verwezenlijking van een samenleving waarin alle mensen met een beperking volwaardig - op gelijke voet - in de samenleving deelnemen. Maar die gelijke voet is nog ver te zoeken.

Voor de ouderenzorg worden inmiddels landelijke akkoorden en pacten gesmeed. Dat is mooi. Hoe logisch is het om ook voor mensen met een beperking zulke stappen te zetten? Hun problematiek is minstens zo groot en bovendien is de impact van het niet kunnen meedoen nog eens levensbreed en werkt het decennia lang door.

Honderdduizenden mensen met een beperking en hun vertegenwoordigers staan klaar om samen met overheid en bedrijfsleven verbeteringen te realiseren op het terrein van toegankelijkheid en meedoen voor iedereen. Als het gaat over zorg, ondersteuning, leren, werken, inkomen, vervoer, wonen en toegankelijkheid, is het hoog tijd om eindelijk bindende afspraken te maken.

Illya Soffer, directeur Ieder(in)