Even wennen...

Laat ik het maar eerlijk toegeven: het vergt meer dan een zonnig weekend om aan deze Haagse bocht te wennen. Veel meer. Je moet er het sociaal akkoord zelf voor gelezen hebben, want in de kranten staat het niet. Maar aan het voeteneind van het sociaal akkoord vindt een complete revolutie plaats. 

Vakbonden, werkgeversorganisaties en kabinet werden het er donderdagavond over eens dat het he-le-maal anders moet met de Participatiewet. De gevolgen daarvan zijn niet te overzien. Vanochtend meldde Lodewijk Asscher in De Volkskrant dat het sociaal akkoord niet 'in beton gegoten' was. Gelukkig maar. Want er is ruimte voor verbetering.

Het meest fundamenteel is dit: het kabinet streeft niet langer naar één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Er komen twee systemen naast elkaar. 35 aparte werkbedrijven voor mensen met een arbeidshandicap. De toegang ervan wordt streng bewaakt door het UWV. Maar wie wordt toegelaten krijgt een vast contract en gaat uiteindelijk 120% van het minimumloon verdienen. Precies dat vonden we tot nu toe het probleem van klassieke Sw-bedrijven: een speciaal eiland voor gehandicapten. Maar het oude probleem is kennelijk straks de oplossing.

Over oude problemen gesproken: er komt weer een tripartiete bestuur voor de arbeidsvoorziening. Voor de jonge lezertjes: in het laatste decennium van de vorige eeuw is ruime ervaring opgedaan met het besturen van de arbeidsvoorziening door vakbonden, werkgeversorganisaties en overheid. De schade was aanzienlijk en de evaluaties waren ontluisterend. Maar het sociaal akkoord van afgelopen donderdag schrijft blijmoedig dat sociale partners en gemeenten samen verantwoordelijk worden.

Samen verantwoordelijk, behalve voor het geld. En dat is het derde grote zorgpunt. Gemeenten krijgen een ‘totaalbudget’ waaruit alles betaald moet worden. En zoals het er nu naar uit ziet blijven alle bezuinigingstaakstellingen gewoon staan. Dus: anderen zitten in het bestuur en schrijven voor hoe je het moet doen. Gemeenten betalen. 

Ik denk dat gemeenten manieren vinden om hun risico’s te beperken. Ze moeten wel. En dan wordt de rekening betaald door degene voor wie niks speciaals is geregeld: degene die niet arbeidsgehandicapt is en die toch geen werk heeft. En daar kan ik lastig aan wennen.

René Paas

Meer columns van René Paas leest u hier.