‘Eindelijk word ik normaal behandeld’

Het invulling geven aan de doelstellingen voor beschut werk komt bij de meeste gemeenten maar moeizaam van de grond. Almere is een uitzondering. De gemeente heeft dit jaar inmiddels meer plekken gecreëerd dan het voornemen was.

Dierenpark 

Aan tafel bij staatssecretaris Van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid)  in Almere Jungle, een dierenpark annex instelling voor dagbesteding én beschut werk, zitten vier jonge mannen. Allemaal hebben ze een beetje pech; ze hebben om de of een of andere reden een dermate aangepaste werkplek nodig dat ­reguliere werkgevers niet om ze staan te springen. Dat maakt het vinden van werk erg lastig. Maar tegelijk hebben ze allemaal een beetje geluk; hun gemeente is een van de weinige die het uitvoeren van beschut werk – waar zij op aangewezen zijn om deel te nemen aan de arbeidsmarkt – in de vingers heeft.

'Als ik een grote mond had kon ik vertrekken' 

Eén van hen, over het aanvragen van een advies beschut werk bij het UWV: ‘Dat had ik veel eerder moeten doen. Ik voel me hier normaal behandeld. In de dagbesteding voelde ik me overwerkt en ik kreeg er niets voor terug. Als ik een grote mond had kon ik vertrekken. Hier word ik niet te veel gepusht, doet men rustiger aan.’ Zijn buurman vertelt hoe zijn beschutte baan een belangrijk deel van zijn weg naar herstel is na een jeugd vol hulpverleners, gesloten inrichtingen en veel teleurstellingen. Hij hoopt ooit als ervaringsdeskundige aan de slag te kunnen gaan. De derde jongeman studeerde niet zo lang geleden nog psychologie, maar door de stress ging het mis. Hij begon in 2017 met dagbesteding en kon na een jaar beschut gaan ­werken. ‘Ik merk dat ik groei’, zegt hij. ’Dat ik weer steeds meer aankan.’

Accountadviseurs

In de gemeente Almere loopt het beschut werk als een tierelier. Vijfenzestig beschutte werkplekken moest de Almere dit jaar realiseren. In maart was die doelstelling al gepasseerd: er zijn momenteel 73 Almeerders aan het werk in een beschutte baan, en acht zitten er momenteel in hun proefplaatsing met een positieve vooruitblik. Almere heeft zichzelf ten doel gesteld eind dit jaar tachtig plekken te hebben en verwacht ook die vroegtijdig te behalen. De gemeentelijke motor achter het succes? Twéé ambtenaren – accountadviseurs beschut werk genoemd, omdat een klantmanager alleen contact heeft met de klant en de Almeerse ambtenaren ook met werkgevers praten – die een uitgebreid netwerk onderhouden en hun cliënten van haver tot gort kennen. Een kwaliteit die ook de staatssecretaris opviel bij haar werkbezoek aan Almere.

Vertrouwde gezichten

Het Almeerse succesverhaal begint op de drie scholen voor voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs, de zogeheten vso- en pro-scholen, waar de grootste instroom vandaan komt. ­Accountadviseurs Saskia van Brenk en Annemarie Faber zijn er vertrouwde ­gezichten. ‘Wij zitten meerdere malen per jaar aan tafel met docenten en stagebegeleiders om de leerlingen met het uitstroomprofiel beschut werk te bespreken. Daaraan beginnen we al een jaar voordat een leerling daar klaar is, en meestal ook voor de stage begint’, zegt Van Brenk.

Vaker positief advies UWV
De leerlingen van de vso- en pro-scholen komen na een aanvraag automatisch in het doelgroepenregister voor de banenafspraak te staan, maar krijgen een uitstroomprofiel beschut werk als er een sterk vermoeden is dat zij voldoen aan de criteria voor beschut werk. ‘Wij kijken dan of iemand in staat is om 28 uur per week te werken, omdat iemand met dat urental uitkeringsonafhankelijk is. Kan iemand dat niet, dan kijken we hoe we iemand op school of daarna via dagbesteding zo ver kunnen laten groeien.’ Kan dat wél, dan vragen de account­adviseurs om een advies beschut werk bij het UWV. Van Brenk: ‘Door de voorselectie bij de vso- en pro-scholen en de gemeentelijke aanvraag, komt het UWV vaker met een positief advies dan in gevallen waarbij iemand zelf een aanvraag indient omdat wij de dossiers over een lange termijn ­hebben opgebouwd en tot in de puntjes hebben verzorgd.’

Proefplaatsing
Een fijne bijkomstigheid is dat het gemeentelijke aanvraagtraject acht weken duurt in plaats van de twaalf van de individuele aanvraag. Als er eenmaal een positief advies ligt, leidt dat niet per se tot een beschutte baan, stelt Van Brenk. ‘Het kan dat iemand niet door zijn proefplaatsing van acht weken komt. In dat geval zetten wij in op dagbesteding om iemand alsnog klaar te stomen voor een beschutte baan. Als iemand 28 uur kan werken, genoeg verdiencapaciteit heeft en toe is aan een volgende stap, komt die persoon in aanmerking voor weer een proefplaatsing.’

Aanbesteding

Daar komt nog een belangrijk ingrediënt van het Almeerse recept in het spel. ‘Wij hebben in de aanbesteding voor arbeidsmatige dagbesteding de voorwaarde staan dat elke zorgaanbieder tenminste één beschutte werkplek moet leveren. Aanbieders van beschut werk laten hun meest productieve cliënten niet altijd graag uitstromen naar een beschutte werkplek, en die perverse prikkel ondervangen wij met die aanbestedingsregel.’ Dat lukt kennelijk aardig; dagbestedingsaanbieder Nieuwland, tevens exploitant van Almere Jungle, biedt inmiddels 14 ingevulde beschutte banen. ‘Zij zijn ook een nuttige partij omdat zij sowieso gekwalificeerd personeel in huis hebben voor de ­begeleiding’, legt Van Brenk uit.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week (inlog)