Toevallig

De rol van gemeenten rond het thema eenzaamheid is een complex en veelkoppig monster. Ik maak het graag nóg een beetje complexer en voeg er nog een dimensie aan toe: één op het niveau van het zorgsysteem.

Ons doorgeslagen geïndividualiseerde en geïndiceerde zorgdenken werkt namelijk eenzaamheid direct in de hand! We hebben één van de beste zorgsystemen ter wereld, maar het schiet zijn doel voorbij omdat het zo sterk gebaseerd is op indicaties en p maal q-financiering. Je krijgt pas zorg of ondersteuning als je, met diagnose, ziek bent of een probleem hebt. Zo niet, dan zoek je het zelf maar uit.

Mijn schoonzus bracht medicijnen rond voor een apotheek. Ze kwam bij een stel van wie de man ernstig ziek was. Als mijn schoonzus aanbelde om medicatie te brengen, vertelde zijn echtgenote hoe het soms de zestiende keer was dat ze die dag naar de voordeur kwam. Ze werd overspoeld door zorgpersoneel en hulpverleners. Tot het moment waarop haar man stierf. Drie weken later kwam mijn schoonzus de overgebleven medicijnen ophalen en die dag was ze de enige die aanbelde.

Het was akelig stil geweest de voorbije weken en de vrouw voelde zich verdrietig, verloren en alleen. Haar man was immers degene met een indicatie en voor haar was helemaal geen aandacht. Dit moeten we echt anders regelen mensen. Natuurlijk niet door een indicatie uit te schrijven voor rouw en eenzaamheid, maar we moeten het zo regelen dat er standaard aandacht is voor degene met een ziekte of aandoening én voor de naasten die hier ook door belast en ontregeld zijn.

Eenzaamheidsbestrijding is sowieso een term die mij niet tot de verbeelding spreekt. Veel beter kunnen we vooraf investeren in mensen, in wijken en buurten, dan achteraf problemen willen bestrijden. Veel beter kunnen we denken vanuit wat we al doen als gemeente en daarbij óók nadenken over de manier waarop mensen elkaar kunnen ontmoeten. Waarbij we slimme verbindingen leggen tussen het fysieke en sociaal domein.

Ik sprak laatst iemand van een groot bouwconcern dat woningen op zo’n manier ontwerpt dat mensen vanuit de keuken zicht hebben op de straat. Dat zorgt ervoor dat kinderen veilig buiten kunnen spelen en andere kinderen kunnen ontmoeten. Dat is de manier waarop we eenzaamheid tegen kunnen gaan. Of zoals bij het ontwerpen van de Zwolse wijk Kamperpoort. Daar werd al op de tekentafel rekening gehouden met een bankje voor ieder huis. Zo stimuleer je toevallige ontmoetingen. Ontmoetingen die eigenlijk helemaal niet zo toevallig zijn.