Liever geen Fatima
Uit onderzoeken blijkt steeds opnieuw dat vooroordelen een grote rol spelen bij sollicitatieprocedures. Zo verscheen afgelopen zomer het rapport Op afkomst afgewezen van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). In opdracht van de gemeente Den Haag deed het SCP onderzoek naar discriminatie op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden.
Werkgevers verkiezen een autochtone werknemer boven eentje met een kleur. Niet omdat ze willen discrimineren. Maar omdat ze nu eenmaal liever iemand aannemen die op hen lijkt. Iedereen roept: ik discrimineer niet. Dat menen mensen ook echt. Maar we discrimineren allemaal’, zegt Rik Ringers, HR-adviseur bij een veiligheidsregio en lid van de Codecommissie van de Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement en Organisatieontwikkeling (NVP).
Sollicitatieprocedures
Uit onderzoeken blijkt steeds opnieuw dat vooroordelen een grote rol spelen bij sollicitatieprocedures. Zo verscheen afgelopen zomer het rapport Op afkomst afgewezen van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). In opdracht van de gemeente Den Haag deed het SCP onderzoek naar discriminatie op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Sollicitanten worden afgewezen vanwege hun etnische achtergrond, was de uitkomst. Werkgevers hebben meer interesse in autochtone sollicitanten dan in sollicitanten met een Marokkaanse of Surinaams-Hindoestaanse achtergrond met vergelijkbare kwalificaties. Autochtone sollicitanten hadden 34 procent kans op een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek, Surinaams-Hindoestaanse sollicitanten 23 procent en Marokkaanse sollicitanten 19 procent. De sollicitanten in het onderzoek waren fictief en gelijkwaardig. Ze verschilden alleen in etnische achtergrond. Dat bleek uit de naam in de brief en op het cv.
Migrantenachtergrond
De uitkomsten van het SCP-onderzoek zijn vergelijkbaar met de resultaten van het onderzoek dat minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dit jaar liet uitvoeren door Panteia. Dit onderzoek laat zien dat oudere werknemers en werknemers met een migrantenachtergrond de helft zo vaak voor een sollicitatiegesprek worden uitgenodigd dan autochtone werknemers onder de 35 jaar. Asscher neemt diverse maatregelen om discriminatie op de arbeidsmarkt aan te pakken, variërend van het opzeggen van contracten met bedrijven die zijn veroordeeld voor racisme tot het inventariseren van cao-afspraken die bedoeld zijn om diversiteit te stimuleren. Ook lanceerde de rijksoverheid dit najaar een anti-discriminatiecampagne, ‘Zet een streep door discriminatie’.
Training vooroordelen
Het College voor de Rechten van de Mens heeft een training ontwikkeld die mensen inzicht geeft in hun vooroordelen. Ook de NVP biedt de training ‘Selecteren zonder vooroordelen, voor de beste match’ inmiddels aan. Het is niet erg om vooroordelen te hebben, zegt Barbara Bos van het College voor de Rechten van de Mens. Het is onvermijdelijk en het is zelfs nuttig. ‘Er komt de hele dag door zo veel informatie op je af. Het is voor je hersenen onmogelijk om ieder ding en iedere persoon te selecteren. Je moet snel beslissingen nemen, snel inschattingen maken, dus je categoriseert alles. Je denkt niet: o, dat is een houten object met een vierkant horizontaal vlak. Je denkt direct: o, een stoel.’
Stereotiepe ideeën
Het gaat erom dat je je bewust bent van je vooroordelen, stelt Bos. Personeelsfunctionarissen zeggen vaak: bij een sollicitatie weet ik in de eerste tien seconden al of een kandidaat geschikt is. Dat is een gevaarlijke. Want dan weet je nog helemaal niets. In die tien seconden ga je op je gevoel af en dat is gebaseerd op stereotiepe ideeën. Daarom nemen mensen graag kandidaten aan die op hen lijken. Daar voelen ze zich het meest senang bij.’ Jammer, al die vooroordelen, zegt Ringers. Niet alleen omdat discriminatie verboden is, maar ook omdat je bij sollicitaties misschien wel kandidaten afschrijft die het perfect zouden doen op die plek. ‘Nu hebben werkgevers veel keuze als ze iemand aannemen. De arbeidsmarkt is ruim. Maar de vergrijzing is een feit. Er komt een moment waarop het aantal werkzoekenden terugloopt en het aantal vacatures stijgt. Ook bij gemeenten. Het is niet erg om vooroordelen te hebben. Maar wees je ervan bewust. Want je sluit goede kandidaten uit en straks heb je die mensen hard nodig.’
Test uw eigen vooroordelen. De impliciete associatietest van Harvard University staat op https://implicit.harvard.edu/implicit/netherlands/ . Onder het kopje ‘Doe een Demo Test’ kun je kiezen tussen onder andere ‘ras’, ‘geslacht’ of ‘leeftijd’. Informatie over de training is te vinden op www.mensenrechten.nl of www.nvp-plaza.nl
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur 21 (inlog)
Reacties: 10
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Want Fatima kan wel graag willen werken bij jouw bedrijf, maar wat vindt broertje Mechmet of papa Ali ervan?
Want vlak de druk van het allochtone thuisfront ook niet uit, zeker als dié onze bedrijfsnormen en waarden niet accepteren of begrijpen. Bij geen hoofddoekje op is ze waarschijnlijk al "slecht".
Die familiebanden zijn heel anders dan hier.Vrouwen die zich te Westers gedragen zijn volgens de familie afvallig, slecht. Broer, man of vader is de baas. Die druk voelen ze vaak dagelijks. Dus zitten ze daardoor vaak niet goed in hun vel, ziek etc. Hoe van goede wil ze zelf ook zijn.
En dat is iets wat je bij selectie beter wel degelijk incalculeert.
Dat bedoelde ik er mee, niet meer niet minder.
Ik ben zo verbaasd ! Ja, ik ben een allochtoon, van Iraanse afkomst. Vanaf mijn 5de levensjaar woon ik in Nederland. En ja, het is heel moeilijk om als wo-starter aan het werk te gaan. Ik zoek nog steeds! Maar wat ik hier lees... Je kan gewoon weg niet iedereen over een kam scheren. Wij hebben zoveel mensen die autochtoon zijn maar qua opvoeding en ideeen met elkaar verschillen. Toch? Bij allochtonen is het precies hetzelfde. Ja mijn achtergrond is ook islamitisch, maar niet op het wijze waarop het de media in wordt gestuurd.
Mijn vader is trots op me als ik met collega's uiteten ga. Wij vieren gewoon Sinterklaas. Wij vieren kerstmis met kerstboom en kerstmaaltijd beide kerstdagen. En wij vieren pasen met een passboom en eieren zoeken. Wij zijn tijdens de dodenherdenking ook stil uit respect voor diegene die zijn overleden. En ja, wij vieren ook het Iraanse nieuwjaar (21 maart begin van de Lente). Wij vieren en rouwe ook onze dagen. Zijn wij dan zo anders?
Dus het kan ook anders. Niet alles is zo zwart en wit. Je kan mensen een kans geven met van mij part een langere proeftijd. Laat ze maar zien of ze meer kunnen doen in een bedrijf. Niet alleen qua werkdruk en ervaring, maar ook sociaal.
Natuurlijk bestaan de vrouwen die jij beschrijft. Maar er bestaan ook homofobe en vrouwonvriendelijke gereformeerde mannen. Mannen die mij niet serieus nemen omdat ik een vrouw ben. Dat vind ik veel vervelender in de samenwerking. Zullen we die dan ook niet meer aannemen? En als we toch bezig zijn, ook geen 50+ers, die zeuren altijd zo. En geen jonge vrouwen, stel je voor dat ze kinderen willen en zwangerschaps- en ouderschapsverlof willen. Lastig in de planning. Laat staan de gemiste productieve uren wegens kolven en slechte nachten.
Rokers hoef ik ook niet op mijn werk. Die stinken en pauzeren te vaak.
Òf je kiest er natuurlijk voor om toleranter te zijn en iets verder te kijken dan je eigen goddelijke zelf.