Gedwongen verhuizen

Ongemakkelijke waarheid jeugdzorg onder ogen zien, deel 7
Onlangs was er veel publiciteit over de beslissing van de burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan over de beslissing om in de beruchte Diamantbuurt drie gezinnen gedwongen te verhuizen in te context van jarenlange overlast en buurtterreur.

Gedwongen verhuizen van gezinnen is een zeer zware maatregel, waar niet te licht over mag worden gedacht. Er kan sprake zijn van sociale ontworteling, verlies van informeel sociaal vangnet en specifiek voor kinderen verlies van vriendjes en een eventuele noodzaak om naar een andere school te moeten overstappen.

Hoe ongemakkelijk de waarheid soms kan zijn, bleek toen, na gedwongen verhuizing van het eerste gezin, een buurtactie op gang kwam om de volgende gedwongen verhuizing tegen te houden. Dit terwijl er toch echt voldoende redenen waren om alle drie gezinnen gedwongen te verhuizen, los van de vraag welk gezin nu het meeste schuld had aan de overlast. Dat bleek ook wel uit de vele informele verzoeken van andere buurtbewoners aan de burgemeester, om toch vooral voet bij stuk te houden.

In de discussie kwam ook aan de vraag aan de orde in hoeverre Bureau Jeugdzorg zich liet misbruiken voor de “zero tolerance” agenda van de burgemeester en of dat wel in het belang was van de kinderen in kwestie. Laat ik voorop stellen dat ook in dit soort situaties van jarenlange buurtterreur altijd sprake is van het kiezen uit twee kwaden, ook vanuit het perspectief van het belang van een veilige ontwikkeling van kinderen. Maar in het soort extreme situaties (het gaat ook hier weer om kleine aantallen) zijn er wel degelijk ook vanuit de invalshoek van jeugdbescherming goede argumenten om gebruik te maken van het instrument van gedwongen verhuizen, overigens altijd als onderdeel van een totaalpakket van zorg en dwang. Inclusief het bereid zijn om, als uiterste consequentie wanneer het betrokken gezin weigert om een andere woning te accepteren en op straat komt te staan, over te gaan tot uithuisplaatsing van de kinderen wegens het niet beschikbaar hebben van veilige woonruimte.

Bedacht moet worden dat in situaties zoals die in de Diamantbuurt, sprake is van extreem moeilijk te doorbreken negatieve vicieuze cirkels. Een ongemakkelijke waarheid daarbij is ook dat er veelal sprake is van stigmatisering van gezinnen die geen goed meer kunnen doen in de ogen van omwonenden en politie. Dat leidt er ook toe dat het kan voorkomen dat bepaalde overlast ten onrechte wordt toegedicht aan bepaalde gezinnen. Dat kan weer leiden tot verontwaardiging bij de gezinsleden in kwestie en een houding van “als ik toch overal de schuld van krijg, dan kan ik net zo goed doorgaan met me misdragen”. En sociale contacten en vriendjes zijn belangrijk voor kwetsbare gezinnen en kinderen, maar het kan ook gaan om contacten die de negatieve spiraal alleen maar draaiende houden. Er is immers ook zoiets als “verkeerde vriendjes”.  

Een gedwongen verhuizing is dus in dit soort extreme situaties niet alleen een keuze voor de achterblijvende buurtbewoners die jaren lang overlast hebben moeten ondergaan, maar kan ook overlastgevende gezinnen een kans geven op een nieuwe start met een schone lei. Daarbij is het wel van groot belang dat een gedwongen verhuizing altijd onderdeel is van een integraal pakket van zorg- en dwangmaatregelen om te voorkomen dat het probleem zich herhaalt in de volgende buurt. Een kwestie dus van er langdurig bij blijven als overheid en niet volstaan met alleen de “korte klap”.

Ik kijk uit naar uw reacties.

Bekijk hier de reportage met Erik Gerritsen in Brandpunt van 12 februari jl.  

Bekijk de video in andere formaten.