Spreidingswet moet duidelijker, vinden burgemeesters

De burgemeesters van de 25 veiligheidsregio's hebben twijfels over de effectiviteit van de spreidingswet van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Het proces om asielzoekers eerlijk over gemeenten te verdelen is ‘complex’ en moet duidelijker, aldus de burgemeesters. Als dat niet gebeurt, bestaat het risico dat het niet lukt om gemeenten aan te sporen voldoende structurele opvangplekken voor asielzoekers te realiseren.

Doorlooptijden

Dat schrijft Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad, in reactie op het wetsvoorstel aan de staatssecretaris, waarop tot woensdag middernacht via internet kan worden gereageerd. Het Veiligheidsberaad – het overleg van de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio's – vreest daarnaast dat het nog lang gaat duren voordat de wet leidt tot voldoende opvangplekken voor asielzoekers. ‘De in de wet geschetste doorlooptijden zijn lang, terwijl de urgentie hoog is.’

Voorwaarts

De 25 burgemeesters zijn wel tevreden over het feit dát er een wetsvoorstel in consultatie is gegaan. ‘Dit is een belangrijke stap voorwaarts om te komen tot een structurele oplossing voor de problemen in de asielketen’, schrijft Bruls. Vooral vanwege gemor in de Kamerfractie van de VVD is het wetsvoorstel weken later dan gepland ter consultatie voorgelegd.

Stappen

Het proces tot verdeling van de benodigde asielplekken bestaat uit een aantal stappen, zo staat in het wetsvoorstel. Het begint met een raming van het kabinet (in februari) van het aantal plekken dat de komende twee jaar nodig is. Tot 1 mei kunnen gemeenten vrijwillig asielplekken aanbieden. Als dit onvoldoende oplevert, worden provincies en gemeenten aan het werk gezet om samen alsnog de benodigde plekken aan te bieden. Dat moet voor 1 juli gebeuren, waarna de staatssecretaris voor 1 september een verdeelbesluit neemt.

Verplicht

Provincies en/of gemeenten die te weinig doen, worden door de staatssecretaris alsnog verplicht een door de bewindspersoon vastgesteld aantal opvangplekken te realiseren. Desnoods regelt de staatssecretaris dat zelf. Gemeenten die meer doen dan nodig, krijgen 2500 euro per extra plek. Het moet dan wel gaan om een voorziening van meer dan honderd opvangplekken, voor minimaal vijf jaar.

Bonussysteem

Voogdijorganisatie Nidos vindt dat er risico's kleven aan het bonussysteem voor gemeenten. Zij vreest dat gemeenten vooral asielplekken voor meerderjarige asielzoekers gaan regelen, in plaats van de eveneens broodnodige opvangplekken voor alleenreizende minderjarige asielzoekers (amv's).

Meer tijd

De Adviesraad Migratie is overwegend positief over het kabinetsvoorstel voor de nieuwe asielwet. Het zou beter zijn om de gemeenten wat meer tijd te geven om genoeg opvangplekken voor asielzoekers te realiseren en er kunnen nog wat onderlinge afspraken verbeterd worden, vindt de raad. Maar in grote lijnen zijn de adviseurs positief.

Vergoeding

‘De doelstellingen en uitgangspunten van het wetsvoorstel komen in de kern overeen met die uit onze adviezen’, aldus de Adviesraad Migratie. Er zouden wel betere afspraken gemaakt kunnen worden over de vergoeding van allerlei kosten. Ook zou het volgens de Adviesraad beter zijn als na vier jaar het toezicht op de verdeling van asielzoekers over het land niet automatisch overgedragen wordt van de regering naar de Gedeputeerde Staten in de provincies.

Kwaliteitseisen

Het College voor de Rechten van de Mens laat weten verheugd te zijn dat het wetsvoorstel tot stand is gekomen. Toch heeft het college nog een aantal punten van zorg. Zo moet er meer aandacht zijn voor de kwaliteitseisen waaraan opvanglocaties moeten voldoen en moet de werking van de wet snel worden geëvalueerd.

Omslachtig

Ook volgens VluchtelingenWerk Nederland moeten er kwaliteitseisen geformuleerd worden waar het COA en de gemeentelijke opvang aan moeten voldoen. Verder vindt de organisatie dat de wet kansen biedt, maar dat deze uitermate complex en bestuurlijk omslachtig is. De Werkgroep Kind in azc hoopt dat de wet ‘een stevige basis legt onder de asielopvang in Nederland’, maar vraagt ook om kwaliteitsnormen ‘voor fysieke, sociale en mentale veiligheid voor kinderen’.