Nieuwe ambtenarenwet: makkelijker ontslag, meer geld

Eind mei stemde de Eerste Kamer in met het wetsvoorstel Wet arbeidsmarkt in balans (Wab). Ambtenaren kunnen daardoor vanaf volgend jaar makkelijker worden ontslagen. Daar staat wel een ruimere financiële compensatie tegenover.

Nieuwe ontslaggrond 

De Wab introduceert een nieuwe ontslaggrond, de zogeheten cumulatiegrond. ‘Op dit moment kan iemand pas worden ontslagen als er wordt voldaan aan één goed onderbouwde wettelijke ontslaggrond’, zegt Daisy Kramer, senior jurist arbeidsrecht bij BDO ‘De Wab maakt het mogelijk dat ontslag kan volgen als meerdere ontslaggronden afzonderlijk niet voldragen zijn, maar de optelsom wel. Zo hoeft een licht verstoorde arbeidsverhouding nog geen reden te zijn voor ontslag. Net te mager functioneren ook niet. Maar sámen kan het een reden zijn de arbeidsovereenkomst te beëindigen.’ Kortom, zegt ook Geeke Hissink, advocaat arbeidsrecht bij Hekkelman: ‘Ontslag zal makkelijker worden.’

Meer onduidelijkheid
Volgens Kramer zal dit leiden tot meer onduidelijkheid bij (overheids)werkgevers. ‘Voorheen wisten ze wel of een ontslaggrond voldragen was. Maar of gecombineerde gronden voldoende zijn voor een ontslagaanvraag, moet nog blijken.’ Dat de Wab een extra ontslaggrond introduceert, is misschien niet fijn voor ambtenaren, maar daar staat wel een ruimere financiële compensatie tegenover.

Extra vergoeding
Kramer: ‘Na een ontslag kunnen ze recht hebben op de bovenwettelijke vergoeding. Hoewel het de intentie is dat stapeling van vergoedingen moet worden vermeden, denk ik toch dat ambtenaren ook de aanvullende transitievergoeding kunnen ontvangen.’ De rechter kan dan een extra vergoeding toekennen van maximaal 50 procent van de transitievergoeding.

Gunstig
Per saldo kan de Wab zo gunstig uitpakken voor ambtenaren, vermoedt Kramer. ‘Onder het oude systeem gingen ambtenaren in bezwaar tegen een ontslagbesluit. Dat zette de verhoudingen al snel op scherp. Het conflict werd ook juridischer. Nu zullen overheidswerkgever en ambtenaar eerder met elkaar in gesprek gaan, zeker als het gaat over de gecombineerde ontslaggronden. Ze kunnen dan samen overeenkomen onder welke financiële voorwaarden ze afscheid van elkaar nemen. En daar kunnen best hogere vergoedingen uitrollen dan nu nog het geval is.’

Redding
Dat laatste kan ook om een andere reden de redding zijn voor ambtenaren die niet optimaal functioneren, denkt advocaat Hissink. ‘Ook hier zul je zien dat de overheidswerkgever niet al te lichtvaardig omgaat met een ontslagaanvraag. Ontslag kan leiden tot een langdurige uitkering, wat voor de overheidswerkgever heel kostbaar kan zijn. Ook wordt hij belast met de reïntegratie van de ex-ambtenaar. Hij moet dan wel heel zeker van zijn ontslagzaak zijn.’ Zolang dat niet het geval is, voorspelt Geeke Hissink, zal de ambtenaar in dienst blijven, wat altijd prettiger is dan thuis op de bank zitten met een zak geld.

Bijkomend voordeel
Ook bij een reorganisatieontslag kan de Wab best wel eens positief uitpakken voor ambtenaren, denkt juridisch adviseur Daisy Kramer. ‘Het UWV moet toestemming geven een arbeidsovereenkomst te beëindigen, maar houdt daarbij rekening met het zogenoemde afspiegelingsbeginsel. Van ieder leeftijdscohort moeten er voldoende mensen in de organisatie blijven. Dat is voor werkgevers minder aantrekkelijk, want zij kunnen niet zo maar kiezen wie ze zullen laten afvloeien. Wie moet vertrekken, wordt objectief bepaald. Dat is voor ambtenaren een bijkomend voordeel van de Wnra én de Wab.’

Lees het hele verhaal over de nieuwe ambtenarenwetten deze week in BB14 (inlog).