55 tips om de transitie jeugdzorg te overleven

Op 1 januari 2015 gaat de integrale verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg definitief over naar de gemeenten. De belangrijkste succesvoorwaarde voor een zorgvuldige transitie is deskundig opdrachtgeverschap. Om de gemeenten te helpen schreef ik het boek “Hoe je als gemeente de transitie jeugdzorg kunt overleven: 55 tips voor deskundig opdrachtgeverschap”. Het boek rolt begin april van de persen. In deze column alvast een opwarmertje in de vorm van een opsomming van de 55 tips, onderverdeeld in een aantal thema’s.

Ervaringsleren

1. Leer ons kennen
2. Start met virtueel opdrachtgeverschap in 2014
3. Vergeet de gemeenteraad niet en voorkom een democratisch gat

Werken vanuit een inhoudelijke visie

1. Sta regelmatig stil bij de waarom vraag
2. Durf te dromen van jeugdzorg zonder drang en dwang
3. Zet een andere bril op, wel met dubbel focus
4. Sla niet door met preventie
5. Ontsnap aan inhoudelijk niet relevante beleidscategorieën
6. AMK/SHG niet van tweeën één
7. Meer Eigen Kracht Conferenties en (familie)netwerkberaden
8. Families helpen families en andere peer to peer hulp: co-creatie
9. Meer inzet van vrijwilligers
10. Investeer in samenwerking met vindplaatsen, in het bijzonder de scholen
11. Regel zorgcontinuïteit door midden van gezinsmanagement/coaching
12. Gebruik passie als alternatief voor drang en dwang
13. Woning, Werk, Wederhelft
14. Breng de schuldhulpverlening op orde
15. Voorkom escalatie van vechtscheidingen
16. Doorbreek de 18-plusbarrière
17. Meer huisverboden, minder uithuisplaatsen
18. Veel meer lik op stuk

Samenwerken in het netwerk

1. Slimmer samenwerken met de kinderopvang/voorschoolse opvang
2. Slimmer samenwerken met de Raad voor de Kinderbescherming
3. Slimmer samenwerken met politie en Openbaar Ministerie
4. Slimmer samenwerken met de kinderrechter
5. Slimmer samenwerken met de Jeugd- en volwassenenpsychiatrie en licht verstandelijk beperktenzorg
6. Slimmer samenwerken met huisartsen en ziekenhuizen
7. Slimmer samenwerken met woningcorporaties
8. Slimmer samenwerken met de dierenbescherming
9. Slimmer samenwerken met het bedrijfsleven
10. Slimmer samenwerken met kennisinstellingen
11. Slimmer samenwerken in de buurt

Lerend veranderen

1. Besturen met de pink
2. Begin nu
3. Nu al kansen pakken binnen het gemeentelijke domein
4. Voorkom perverse effecten
5. Doe aan betekenisvolle prestatiemeting
6. Gooi alleen het badwater weg
7. (H)erken de al gaande zijnde innovatiegolf in de jeugdzorg
8. Stel transitie niet uit, maar gebruik hem als hefboom voor de transformatie
9. Samen lerend aan de slag: waardegedreven inrollen in plaats van uitrollen

Risicomanagement

1. Neem de zorgen serieus en doe aan risicomanagement
2. Zorg voor een zachte landing
3. Breng de effectiviteit van jeugdzorg beter in zicht
4. Regel de dossiervorming en ICT goed
5. Regel de privacybescherming goed
6. Zorgvuldige invulling van de jeugdhulpplicht
7. Pas op voor overbodige bureaucratie maar koester de nuttige bureaucratie

Professionalisering

1. Doorleef de aard van het werk
2. Alle balen op verdere professionalisering: goedkoop is duurkoop
3. Kijk uit voor et evidence beest
4. Durf maatwerk te leveren
5. Doorbreek de handelingsverlegenheid
6. Verbeter de waarheidsvinding in de jeugdzorg
7. Neem de tips niet blind voor waar aan, toets ze kritisch bij anderen, maar probeer vooral ook gewoon (eerst op kleine schaal) zelf uit.

---

Het boek kan voor 12,50 euro worden besteld bij communicatie@bjaa.nl. Bestel ook het boek “Ken de praktijk: ontmoetingen met en uitdagingen uit het dagelijks werk in de jeugdzorg” en betaal in totaal slechts 15 euro.