Vrees voor grootschalige ontsiering monumentale panden

Erfgoedorganisaties zijn bezorgd over de versoepeling van regels voor het plaatsen van zonnepanelen op monumenten en beschermde stadsgezichten. Diverse gemeenten schrappen de geldende restricties.

Volle zicht

Zo mogen in Amsterdam vanaf 2025 op ‘alle daken van monumenten en panden in beschermde gezichten’ zonnepanelen worden gelegd – zelfs in het volle zicht. Die nieuwe koers zet de gemeente uiteen in de onlangs uitgebrachte uitvoeringsagenda Duurzaam Erfgoed 2024-2026. ‘Om ons erfgoed door te geven aan volgende generaties zijn ‘groene’ aanpassingen noodzakelijk’, legt D66-wethouder Alexanders Scholtes in het voorwoord uit. Het meeste erfgoed in de hoofdstad is volgens de voor monumenten en erfgoed verantwoordelijke bestuurder niet volgens de hedendaagse duurzaamheidsnormen gebouwd. ‘Na vele decennia respectvol restaureren en transformeren ligt nu de uitdaging voor ons om het erfgoed met al zijn waarden naar een duurzame toekomst te brengen.’

Werelderfgoed

Amsterdam telt volgens de gemeente 9800 rijks- en gemeentelijke monumenten plus diverse beschermde stadsgezichten, zoals bijvoorbeeld de grachtengordel. Die staat zelfs op de UNESCO Werelderfgoed-lijst. Monumentenorganisaties houden volgens het Parool nu hun hart vast. ‘Het zou zomaar kunnen dat ze hun UNESCO-status op het spel zetten’, zo tekent de krant op uit de mond van voorzitter Karel Loeff van Erfgoedvereniging Heemschut. ‘De regels rond werelderfgoed zijn heel erg streng. Het gaat om authenticiteit, ook bij het dakenlandschap. Dat je nu opeens vanwege verduurzaming zonnepanelen op de voorkant gaat toestaan is best wel een ingreep.’

Rijksdienst

De Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) deelt die zorgen, maar rekent er nog op dat de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) of de Unesco een stokje zal steken voor de snode plannen van het stadsbestuur. ‘Het is de eerste taak van de gemeente om de binnenstad te beschermen’, aldus Walter Schoonenberg van de VVAB in het Parool, ‘maar kennelijk interesseert het beschermd stadsgezicht de wethouder geen klap.’

Vergunningsvrij

Ook andere gemeenten zetten een streep gezet door belemmerende regels voor de plaatsing van zonnepanelen op daken van monumentale panden, zoals bijvoorbeeld in Haarlem, Nijmegen en Utrecht. Hoe het nieuwe beleid in de Amsterdamse praktijk gaat uitpakken wordt na de zomer duidelijk. Dan belooft de gemeente met een plan van aanpak te komen waarin de ambities verder worden uitgewerkt, onder andere wat betreft de concrete mogelijkheden om vergunningsvrij of met een versnelde vergunningsprocedure te werken voor bijvoorbeeld het plaatsen van zonnepanelen. Wel nog meldt de gemeente in de beleidsnota in overleg te treden met Unesco ‘ivm effect op werelderfgoed.’