Weinig animo voor Leegstandswet

Een krappe meerderheid in de Eerste Kamer zal op 1 juni de nieuwe Kraak- en Leegstandswet steunen, maar nog geen vijfde van de ondervraagde gemeenten (19%) ziet wat in het initiatief wetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Ten Hopen (CDA), Slob (ChristenUnie) en Van der Burg (VVD). De wet valt uiteen in twee delen: het strafbaar stellen van kraken en het aanreiken van een systeem, waarmee gemeenten leegstand van gebouwen kan aanpakken. Uit het onderzoek onder de 26 grootste gemeenten blijkt dat het strafbaar stellen van kraken, met dreiging van hoge boetes en gevangenisstraf, sommige gemeenten te ver gaat. Zij zien kraken als een middel om de woningnood te bestrijden. Er zijn ook gemeenten die blij zijn met het kraakverbod. Elisabeth Rada (Zwolle) is opgelucht dat de wet helderheid verschaft: ‘Kraken is strafbaar en daarbij is niet langer van belang hoelang een pand niet meer in gebruikt is.’ De meeste weerstand bij gemeenten en de Eerste Kamer richt zich tegen het tweede deel, de bestrijding van de leegstand van niet-woningen. Lange tijd zag het er naar uit dat alleen VVD, CU en SGP het initiatief zouden steunen. Maar het CDA draaide in het finale debat bij. Al bleef CDA-Senator Eric Janse de Jonge aarzelen of het wel een evenwichtige wet was. Met in zijn achterhoofd de kritiek van de Raad van State, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de grote vier steden, zei hij in het finale debat: ‘De verantwoordelijkheid voor de bestrijding van leegstand en speculatie wordt wel erg eenzijdig bij de gemeenten neergelegd. Bovendien wordt een en ander in een enorm bureaucratisch systeem gegoten.’ In de nieuwe wet staat dat eigenaren van bedrijfspanden leegstand bij de gemeente moeten melden. In overleg tussen gemeente en eigenaar wordt een Leegstandsbeschikking gemaakt. Duurt de leegstand voort, dan kan de gemeente gebruikers aandragen, die de eigenaar moet accepteren. Desnoods wordt een dwangsom opgelegd. Wie leegstand niet meldt kan een boete krijgen van maximaal 7500 euro. In het onderzoek komt naar voren dat gemeenten denken dat van de aanpak van de leegstand niets komt als er geen extra middelen voor komen. Janse de Jonge desgevraagd: ‘Daarom ben ik blij dat het in de wet nu als facultatief is gesteld. Het is geen verplichting, maar een ‘kan’- bepaling. Daarmee behoudt de gemeente de autonomie wel of niet dit instrument te gebruiken.’ Met het inbrengen van ‘kan-bepaling’ hebben de initiatiefnemers de kou uit de lucht genomen. CDA, VVD, ChristenUnie en SGP zullen het voorstel naar alle waarschijnlijkheid op 1 juni steunen: 41 stemmen voor en 34 tegen. Minister Hirsch Ballin van Justitie schatte in het debat in dat de wet uiterlijk op 1 oktober in werking kan treden. Op aandringen van het CDA zegde de minister toe dat er na drie jaar wordt gekeken of de wet wel voldoet aan de verwachtingen.