‘Waterbestendig worden vergt bestuurlijk lef’

In de regio Vallei en Veluwe werken 28 gemeenten, de provincies Utrecht en Gelderland en Waterschap Vallei en Veluwe samen in het manifest Nationale Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie. Daarin beloven de lokale overheden gezamenlijk op te trekken in het klimaatrobuust maken van hun regio. Waterschap Vallei en Veluwe reserveerde er 12 miljoen euro voor om deelnemende gemeenten 'een steuntje in de rug te geven', aldus dijkgraaf Tanja Klip-Martin. 

Het waterschap gaat over water. Het manifest gaat ook over bouwen, over groen, over ruimtelijke ordening. Breidt Vallei en Veluwe zijn werkgebied uit?

'Nee, we gaan niet opeens allerlei taken op ons nemen, maar we kijken wel met een eigentijdse bril naar onze activiteiten. We komen uit een tijd van: je gaat erover of je gaat er niet over. Daar zijn we van af gestapt omdat we opgave, projecten en geld met elkaar moeten verbinden. Gemeenten hebben door de decentralisatie van welzijns- en zorgtaken hun focus daar noodgedwongen op gericht. Kennis en kunde over water en ondergrond is niet meer overal aanwezig. Maar die kennis is er om de hoek, bij de waterschappen.'

Bent u niet bang dat gemeenten meedoen met het manifest omdat ze denken: vanaf nu regelt het waterschap dat voor ons.

'Het ontslaat de gemeente niet van de verantwoordelijk voor ruimtelijke ordening die ze zelf hebben. Met de stresstesten kun je zien waar de grootste overlast is en op basis daarvan kun je besluiten waar je aan de slag gaat.'

Wat moeten de RO-afdelingen bovenaan hun lijstje zetten om de omgeving klimaatrobuust te maken?

'Drie dingen: ten eerste moeten we stoppen om landelijk en stedelijk gebied los van elkaar te zien. Veel problemen in het stedelijk gebied kun je in het landelijk gebied oplossen. We hebben net het programma ‘Ruimte voor de rivier’ achter de rug. Wij kijken nu naar ‘Ruimte voor het kanaal’. Je kunt een kanaal tussen twee stuwen buiten de oevers laten treden om water op te vangen. Dat zou je misschien weer naar de stad kunnen terugvoeren op het moment van watertekort.

Ten tweede moet je driedimensionaal kijken naar ruimtelijke inrichting: ook de ondergrond biedt ruimte om water te bufferen. In haar laatste advies zegt de Adviescommissie Water dat je grondwater kunt gebruiken om overtollig water te bufferen.

En het derde punt is adaptatie en mitigatie. Er zijn mogelijkheden om het opwekken van duurzame energie te koppelen aan water en het robuust maken van de stedelijke omgeving. Een voorbeeld? Als je groene daken combineert met zonnepanelen, zijn de zonnepanelen veel effectiever. Die presteren beter in een koele omgeving. We moeten veel meer naar dat soort slimme dingen kijken.'

Wat ziet u als de belangrijkste bestuurlijke hindernis om de regio klimaatrobuust in te richten?

'Dat je niet alleen naar de quick wins kijkt. Je zult bestuurlijk lef moeten hebben om aan de gang te gaan met ingrepen waarvan je pas over een paar jaar het effect ziet.'

Lees het hele verhaal over de samenwerking in de regio Vallei en Veluwe deze week in BB03 (inlog).