Lokale overheid machteloos tegen brandbare stallen

1,5 miljoen verbrande dieren
Dat stelt medewerker Hugo Teerds van het Nederlands Instituut Fysieke veiligheid, die zich als onderzoeker bezig houdt met brandveiligheid van stallen. Hij reageert met zijn opmerkingen op een grote brand in Gasselternijveenschemond. Hierbij kwamen dinsdagochtend 170.000 kippen om het leven. Het aantal stalbranden in Nederland ligt sinds de oorlog vrij stabiel op rond de 20 per jaar. Maar doordat de stallen steeds groter worden verliezen steeds meer dieren het leven. De laatste vijf jaar verbrandden er ruim 1,5 miljoen dieren.

Wc-rollen beter beschermd
Reden voor actiegroepen als Wakker Dier om staatsecretaris Bleeker op te roepen de veiligheidseisen voor stallen sterk op te schroeven. Voor het afgeven van een vergunning valt een stal momenteel in dezelfde categorie als een opslagloods voor bijvoorbeeld auto-onderdelen of wc-rollen. ‘Voor die laatste gelden zelfs strengere eisen omdat de rollen als brandbaarder materiaal worden gezien dan 170.000 kippen’. aldus Lekker Dier.

Niet streng
Het NIFV onderschrijft de stelling dat de vergunning voor een stal niet al te streng is. ‘Veiligheidseisen zijn gericht op mensen, die moeten bij brand een kans hebben om weg te komen. Maar in een stal zijn meestal weinig mensen, dus heeft de wetgever besloten de eisen inderdaad vergelijkbaar te maken met die van een opslagloods’, aldus Teerds. ‘Daar werken ook nooit zoveel mensen’.

Overlevingsrecht
Geef dieren dezelfde overlevingsrechten als mensen en het probleem is opgelost, zo redeneren wetenschappers en actiegroepen. Maar zo simpel is het volgens Teerds nu ook weer niet. ‘Dan worden de eisen voor de stallen vanzelfsprekend veel strenger, waardoor de veiligheid toeneemt. Tegelijkertijd heeft dat grote (economische) consequenties, ook voor andere bedrijfstakken waar met dieren wordt gewerkt. Want daar gelden deze regels dan natuurlijk ook. Het lijkt me verstandig om de gevolgen hiervan eerst eens goed te onderzoeken ‘.

Onvoldoende expertise
Het pleit wel voor meer duidelijkheid rond de regelgeving. Een bedrijfshal mag in de regel niet groter zijn dan 1000 vierkante meter, om een al te grote brand te voorkomen. Maar daar gelden dan weer zoveel uitzonderingen op, dat stallen tot 2500 meter geen uitzondering zijn. Gemeenten en provincies kunnen vaak niet anders doen dan een vergunning afgeven. Ze hebben volgens Teerds onvoldoende expertise en juridische grondslag om op te treden.

Concurreren
‘Bouwers en ingenieursbureaus reken net zo lang tot aan de minimale veiligheidseisen is voldaan. Ze moeten wel, want anders kunnen de stallen niet concurreren met andere bedrijven,’ schetst het NIFV de papieren praktijk. ‘De minimale eisen worden dan al snel als maximaal haalbaar gepresenteerd en de gemeenten of provincies hebben niet de grondslag om daar tegen op te treden.’

Geen nooduitgang
Het gaat dan dus om de eisen die voor mensen gelden, die dus gelijk staan de vergunning voor een opslagloods, zo benadrukt Wakker Dier. Om nooduitgangen van dieren gaat het al helemaal niet,. Mensen komen meestal gelukkig nog wel weg, varkens of kippen hebben bij een brand geen enkele kans.’

Teveel hooi
Daar komt bij dat de stallen volgens Teerds van het NIFV bij oplevering meestal keurig voldoen aan deze minimale eisen, maar daar al snel onder zakken. Stof, ammoniak en andere agressieve stoffen tasten al snel de elektrische bedrading aan, waardoor brand kan ontstaan. ‘Maar ook rijdt een boer wel eens meer hooi naar binnen dan officieel mag, of hij last even snel een ijzeren hek dat kapot is weer aan elkaar. Probeer daar als vergunningsverlener maar eens op te handhaven’.