Waterschappen geschokt door landjepik

'Ik ben gewend dat provincies roepen: geef de taken van de waterschappen maar aan ons. Dat de gemeenten dat ook doen is nieuw', zegt Sybe Schaap voorzitter van de Unie van Waterschappen. Het is voor het eerst dat de overkoepelende organisatie van de zesentwintig waterschappen reageert op het rapport Voorzetten voor decentralisatie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

In de nota, die medio februari verscheen, staat dat gemeenten een aantal uitvoerende taken van zowel provincies als de waterschappen over kunnen nemen. Het gaat daarbij om het wateren natuurbeheer, agrarische aangelegenheden en het onderhouden van waterschapswegen en keringen. Grotere gemeenten zouden hier al ervaring mee hebben, aldus de VNG. De voorstellen voor decentralisatie van de koepelorganisatie staan niet op zichzelf. Een commissie met daarin vertegenwoordigers van rijk en gemeenten komt nog voor de zomer met voorstellen over de decentralisatie van overheidstaken naar gemeenten. Dat gebeurt onder leiding van oud-burgemeester Ed d'Hondt. Een dergelijk rapport waarin de provincies centraal staan, werd vorige week door Tineke Lodders gepresenteerd.

Dat de waterschappen op geen enkele manier bij het VNG-rapport zijn betrokken, is volgens Schaap de kwaliteit ervan niet ten goede gekomen. 'Waterschappen gaan helemaal niet over natuurbeheer en agrarische aangelegenheden, zoals het rapport stelt.' Grote steden die waterkeringen onderhouden, zijn bij de voorzitter van de Unie van Waterschappen evenmin bekend, maar zo staat het wel in het rapport. Dat de VNG zich verkeerd heeft geïnformeerd, is niet zijn belangrijkste bezwaar. 'Taken van waterschappen naar gemeenten overhevelen, is volgens de VNG decentralisatie. Nou, mooi niet. Waterschappen zijn in het staatsrecht nevengeschikt aan gemeenten.'

Typisch Nederlands

Het moment dat de gemeentelijke koepelorganisatie met het rapport naar buiten komt, is volgens Schaap bovendien hoogst ongelukkig. De wet die precies regelt wat de rol van waterschappen is in de Nederlandse staatsinrichting, is in de Eerste Kamer eind vorig jaar afgerond. 'Die wet is het sluitstuk van de schaalvergroting van de waterschappen die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden. In 1953 waren er nog 2600 waterschappen, nu zij dat er 26. En dan wil de VNG de taken weer versnipperd onderbrengen bij gemeenten.' Een andere belangrijke wet, de Waterwet, wordt binnenkort in de senaat afgerond. Schaap vindt het 'typisch Nederlands' om meteen weer een nieuwe stelseldiscussie te beginnen.

'De VNG stelt in het rapport dat er logische argumenten nodig zijn om tot decentralisatie over te gaan, anders is er sprake van landjepik. Om dat laatste is het de koepelorganisatie kennelijk te doen, want elke logica ontbreekt in het rapport', zo stelt Schaap.