Netbeheer Nederland voorspelt haperende warmtetransitie

Netbeheer Nederland vreest dat de warmtetransitie in gevaar komt, nu gemeenten in hun Transitievisies Warmte onvoldoende duidelijk maken hoe ze komende jaren werk gaan maken van de warmtetransitie. Dit blijkt het rapport Appreciatie van de Transitievisies Warmte, dat de club van netbeheerders van elektriciteits- en gasnetten deze maand heeft uitgebracht.

Onrealistisch aantal

Al met al dragen de gemeentelijke warmtevisies niet bij aan het oplossen van de problemen die de netbeheerders zien. 'Rond 2030 zal een onrealistisch aantal buurten en wijken tegelijk op de planning staan om aangepakt te worden', voorspelt Netbeheer Nederland (NN). Dat betekent volgens de netbeheerders dat het de vraag is of gemeenten hun doelen kunnen halen. Als niet op tijd duidelijk is waar het net verzwaard moet worden, ontstaat het 'risico dat we woningen niet op tijd kunnen aansluiten of de benodigde netcapaciteit niet beschikbaar is.'

187.500 woningen

In 2030 moeten de eerste 1,5 miljoen woningen van het gas af zijn gehaald. In 2050 moeten alle (tegen die tijd) 8 miljoen woningen aardgasvrij zijn. Om het doel voor 2030 te bereiken moeten vanaf dit jaar jaarlijks 187.500 woningen aardgasvrij worden gemaakt. Dat is gemiddeld 536 woningen per gemeente per jaar. 'Elk jaar dat we minder doen, worden dat er meer voor de opvolgende jaren.' Precies dat is aan de hand, aldus NN. Veel gemeenten hebben namelijk minder wijken aangewezen dan nodig om het doel te halen. Zodoende wordt de eerste tien jaar 'slechts zo'n 1 miljoen woningen met een collectieve wijkaanpak aardgasvrij gemaakt.'

Hybride warmtepomp

'Om de juiste investeringen te doen, moeten we weten welke plannen gemeenten hebben voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Een warmtenet heeft immers andere gevolgen voor de elektriciteits- en gasnetten dan een hybride warmtepomp of een all-electric oplossing', zo schrijft NN. De investeringen die NN moet doen, betreffen vooral het weghalen van de gasleidingen en het verzwaren van het elektriciteitsnet. Netbeheer Nederland (NN) rekent erop dat door de warmtetransitie de elektrische infrastructuur 60 procent zal groeien.

Concreet plan

NN heeft in zijn rapport 312 transitievisies warmte (TVW's) van 325 gemeenten tegen het licht gehouden. Wat opvalt is dat 22 procent van de gemeenten niet het doel uit het Klimaatakkoord onderschrijft om in 2030 20 procent van de woningen van het gas te hebben gehaald. 46 procent van de gemeenten onderschrijft dat doel wel, maar heeft geen concreet plan om het te halen. Slechts 32 procent van de gemeenten onderschrijft het doel én heeft woningen aangewezen om aardgasvrij te maken.

Enkele gemeenten

'Slechts enkele gemeenten', aldus het rapport, staan in hun TVW stil bij het 'integrale energiesysteem van de toekomst'. Het is namelijk niet alleen een kwestie van het gasnet afkoppelen, maar vooral ook van het verzwaren van het elektriciteitsnet. Niet alleen omdat warmtepompen stroom vragen, maar ook omdat er meer elektrische auto's komen en vooral omdat er veel zonnepanelen op het dak bij komen.

Aardgasvrij-ready

Gemeenten moesten uiterlijk eind vorig jaar een TVW opstellen. Die geeft aan welke wijken zij tot en met 2030 aardgasvrij maken (de zogenaamde startwijken) en welke alternatieve warmtevoorziening kansrijk is. NN ziet een wijk als startwijk als voor 2030 wordt gestart met een alternatief voor gas als warmtebron. 'Wijken die enkel aardgasvrij-ready worden gemaakt voor 2030, zonder dat er plannen zijn om daadwerkelijk van het aardgas af te gaan, zijn niet geclassificeerd als startwijk.' Met die definitie in de hand ziet NN dat 59 procent van de gemeenten geen startwijk aanwijst.

Geen tijdspad

Opvallend is verder dat 53 procent van de gemeenten geen tijdspad heeft opgenomen in de TVW: het is onduidelijk wanneer die gemeenten starten met planvorming en realisatie. 31 procent heeft wel een tijdspad voor de startwijk, maar noemt geen jaartallen. 'Slechts 16% van de gemeenten heeft een duidelijk tijdspad voor ogen, met een startjaar en een realisatietermijn', constateert NN.

Regeerakkoord

Het rapport van NN neemt het klimaatakkoord als uitgangspunt. Het regeerakkoord gaat echter niet uit van 49 procent CO2-reductie, zoals het klimaatakkoord, maar van 55 procent CO2-reductie. Dat betekent dat gemeenten mogelijk nog wat extra kolen op het vuur moeten gooien.