Aantal weidevogels blijft hard dalen

Het gaat goed en slecht met de vogels in Nederland. De populaties van vogels die hier broeden waren in 2023 gemiddeld ruim 28 procent groter dan in 1990, vooral te danken aan moeras- en zoetwatervogels. Maar het aantal de boerenlandvogels zoals de grutto daalt ondanks alle genomen maatregelen nog altijd.  
 

Grutto

Van 185 soorten zijn er 92 in aantal toegenomen, 83 afgenomen, bleven 9 soorten stabiel, en is van één soort de trend onzeker. De sterkste toename kennen broedvogels van moeras en zoetwater, zoals de grote zilverreiger. De sterkste daling is te zien onder boerenlandvogels, zoals de grutto. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS en Sovon.

Ondanks de inzet van agrarisch natuurbeheer voor broedvogels van het boerenland, is de afname met 45 procent onder deze groep het grootst. Van de 27 soorten namen er 21 in aantal af. Dit betrof vooral soorten van het open boerenland, zoals grutto, kievit en scholekster. Grauwe gors en kemphaan waren in 1990 al zeldzaam, maar zijn nu zo goed als verdwenen.

Duinen en hei 

Bij broedvogels van de duinen (19 soorten) namen de populaties tussen 1990 en 2023 gemiddeld met bijna 40 procent af. De afname van deze vogels vond vooral plaats voor 2010, met name als gevolg van het dichtgroeien van open duinen met grassen, ruigtekruiden, bomen en struiken. Sindsdien is sprake van herstel, en in de afgelopen twaalf jaar nemen meer soorten toe dan af. Ook de 12 voor heide kenmerkende broedvogels namen gemiddeld met bijna 40 procent af in de periode 1990-2023. De achteruitgang is het sterkst voor 2010, daarna is er wat herstel. Het aantal toe- en afnemende soorten is gelijk (beide vijf). Nachtzwaluw en roodborsttapuit nemen het sterkst toe, terwijl korhoen en duinpieper zo goed als verdwenen zijn.

Water en bos

In moeras- en zoetwatergebieden namen de populaties van de 59 soorten die hier bij voorkeur broeden tussen 1990 en 2023 gemiddeld met bijna een factor drie toe.  Ook de 27 soorten vogels die in het bos broeden namen sinds 1990 met gemiddeld 11 procent toe. Daarbij is sprake van een kentering sinds 2010; tot die tijd daalde het aantal bosvogels nog.  

Of een soort in aantal toe- of afneemt is afhankelijk van onder meer veranderingen in de kwaliteit van het leefgebied van de soort, klimaat en weer, beschikbaarheid van voedsel, broedsucces en sterfte door bijvoorbeeld vogelgriep. Dit laatste was bijvoorbeeld de belangrijkste oorzaak voor een daling van de populatie van grote stern, met ruim 40 procent ten opzichte van 2022.