Vlaamse nieuwe stikstofwet is waarschijnlijk wankel

Het Vlaamse parlement heeft afgelopen week een nieuwe stikstofwet aangenomen. Drie jaar was onderhandeld tussen de coalitiepartijen CDenV, Open VLD en N-VA, onder leiding van de Vlaams-nationalistische premier Jan Jambon. De wet voorkomt dat Vlaanderen terecht komt in een vergunningenstop.

Dat zegt bijvoorbeeld werkgeversorganisatie Voka. Die had een klein jaar geleden al gewaarschuwd dat Vlaanderen de kant van Nederland opging, mochten er niet snel nieuwe stikstofregels op papier komen. ‘De Nederlandse economie – die met een vergelijkbaar stikstofprobleem kampt – leed al voor meer dan 28 miljard euro schade’, wist Voka in maart vorig jaar te melden.

Maar niemand in Vlaanderen is helemaal tevreden. Regeringspartij CD&V wil, evenals de belangengroep Boerenbond, dat het Vlaamse stikstofbeleid zich op termijn meer richt op algemene emissiebeperkingen dan op modelmatige depositieberekeningen die de Kritische Depositiewaarden (KDW's) van beschermde natuurgebieden niet mogen overschrijden. Dit lijkt sterk op wat partijen als NSC en BBB in Nederland ook willen, en wat het Interprovinciaal Overleg (IPO) in december als propositie inbracht bij de Haagse coalitieonderhandelingen. 

‘Het is absoluut geen vernedering dat mijn werk wordt gezien als overgangsregel’, zei de christendemocratische landbouwminister Jo Brouns deze week.

Naar de rechter

Een andere belangrijke kanttekening bij de nieuwe stikstofwet is dat alom wordt getwijfeld of dit decreet het overleeft als er een partij naar het Grondwettelijk Hof stapt. Reden voor deze argwaan is een kritisch advies van de Raad van State, aangevraagd door de Vlaamse oppositiepartijen.

In Vlaanderen wordt gerekend met een zogenaamde ‘impactscore’: de verhouding waarin een boer of bedrijf bijdraagt aan de stikstofbelasting van een natuurgebied. Dit is dus een relatieve waarde, waaraan de Vlaamse wet een drempel verbindt.

Twijfels van de Raad van State

‘De Raad van State ziet niet in hoe de relatieve waarde van een impactscore een pertinent criterium kan zijn bij een vergunningverlening’, staat in het oordeel van de Vlaamse bestuursrechter. Want dat een boer of bedrijf naar verhouding weinig bijdraagt aan de totale stikstofdepositie op een natuurgebied geeft geen zekerheid dat ‘de natuurlijke kenmerken van het gebied niet zullen worden aangetast en dat een goede staat van instandhouding wordt gerealiseerd’.

Ook is de Raad van State er kritisch over dat de Vlaamse regering al voorafgaand rekent met een daling van de hoeveelheid stikstofdepositie om vergunningen te kunnen verlenen. In de Vlaamse krant De Morgen zegt de Gentse milieujurist Hendrik Schoukens daarover: ‘De Raad van State blijft zich vragen stellen bij het feit dat de Vlaamse regering al nieuwe vergunningen wil verlenen terwijl het zogenaamde stikstofbad nog vol zit. De regering is hierbij van oordeel dat de wettelijke belofte dat het bad tegelijk zal leeglopen volstaat.’

De Vlaamse Boerenbond zegt klip en klaar dat ze naar de rechter stapt. De nieuwe wet zou boeren nog steeds onvoldoende juridische zekerheid geven om investeringen te kunnen doen. ‘Dan rest ons nog maar één optie: het Grondwettelijk Hof’, zei voorzitter Lode Ceyssens in De Morgen. ‘Meer details kan ik daar niet over kwijt. We hebben zes maanden om ons juridisch te wapenen.’

‘Wat kunnen we nog meer doen? We zijn al met drieduizend tractoren naar Brussel gereden, hebben voorstellen geformuleerd en op allerlei manieren druk uitgeoefend. Het Grondwettelijk Hof is de enige optie die ons rest.’