Van onder de grond

Geert Dales straalde een zelfverzekerdheid uit die grensde aan arrogantie. Hij had de Amsterdamse gemeenteraad, vond hij, perfect voorgelicht. Wat hij zijn ‘go-besluit’ noemde, was gebaseerd op een schatting van de risico’s die hij ‘krap, maar verantwoord’ noemde. Voor de post onvoorzien had hij 4 procent van de aanneemsom gereserveerd. Het daarop volgende gesprek met Jeroen van der Veer ging heel ergens anders over, maar de Shell-baas kon het gelukkig niet nalaten om terloops op Dales terug te komen. Bij zijn Shell, zei hij, werd voor de post onvoorzien nooit minder dan 20 tot 25 procent gereserveerd. En toen kwam de doodsklap: ‘Krap, maar verantwoord bestaat niet’, aldus Van der Veer. Krap is altijd onverantwoord.

Exit de arrogantie van de man die later burgemeester van Leeuwarden werd en nog weer later die eervolle functie voortijdig verliet om voorzitter te worden van het college van bestuur van Hogeschool Inholland. In het Nederlandse openbare bestuur zijn arrogantie en zelfverzekerdheid graag geziene artikelen. Amsterdam ondertussen kreunt onder een onafzienbare bouwput die een winkelcentrum in Noord, via het IJ, Centraal Station, Damrak, Rokin en enkele sinds jaar en dag lamgelegde winkelstraten, verbindt met het treinstation Amsterdam-Zuid, waar ooit metrolijn 52 zijn eindpunt moet vinden. Maar wanneer? De belofte van Dales was: in 2011. Dat wordt nu op zijn vroegst: in 2017.

Inmiddels heeft de nu verantwoordelijke Amsterdamse wethouder Tjeerd Herrema gedaan wat bij Geert Dales eenvoudig niet opkomt: het fiasco erkennen door, ook al is het allemaal zijn schuld niet, af te treden. ‘De patiënt’, zei hij, ‘is een stuk zieker dan ik dacht’. Of de ziekte ongeneeslijk is, moet een commissie onder leiding van de oud-minister Cees Veerman uit gaan maken. Gelukkig laat de Amsterdamse gemeenteraad het daar niet bij. Anders dan premier Balkenende, die een commissie benoemd heeft om voorlopig af te zijn van lastige parlementaire vragen over de deelname aan de Irakoorlog, wil de Amsterdamse gemeenteraad zelf een enquête houden naar wat er godbetert allemaal misgegaan is in de bouwput, diep onder de Amsterdamse grond.

Geert Dales was wel zo slim om de verantwoordelijkheid, die hij zelf nauwelijks voelde, grootmoedig neer te leggen bij alle politieke partijen in Amsterdam. GroenLinks had schuld aan de absurde afspraak met het rijk waardoor Amsterdam alle risico’s moest dragen. De VVD had staan juichen bij het metrobesluit. Een andere VVD-wethouder was verantwoordelijk voor de beginjaren. De PvdA voor de jaren daarna. Alleen de SP niet, gaf Dales toe. Die was altijd tegen geweest. Maar die was volgens hem altijd overal tegen. Alsof de hele geschiedenis van de metrobouw in Amsterdam de SP geen gelijk had gegeven.

Nee, het gelijk lag nog altijd bij al die doeners die niet zo moesten zeuren nu het wat duurder dan gedacht dreigde uit te vallen. En toen was Buitenhof voorbij. Ik wreef mijn ogen uit. Ik geloof niet dat de gelegenheid zich snel weer voor zal doen om de bestuurlijke arrogantie zo recht in de onaangenaam riekende bek te kijken.