Kleinverbruiker is bij energiebelasting de klos

De energierekening is hot. Sinds Den Haag - naar eigen zeggen - haar beleid baseert op oude gegevens is de beer goed los. De strijd voor een beter milieu is ontaard in een spel van getallen en vooral gericht op het halen van je eigen gelijk. 

Tijdens een van de interviews voor mijn nieuwe boek ontkom ook ik niet aan het cijferfetisjisme. Mijn gesprekspartner wil weten hoe het nu precies zit met de energiebelasting op gas. 'En daar jij iets met duurzaamheid doet, weet je dat vast wel, toch?' Pfff, dan maar samen op cijferjacht. De gevonden informatie legt echter een ongemakkelijke waarheid bloot. En doet mij twijfelen aan de oprechtheid van de overheid in haar streven naar verduurzaming.

Het begon allemaal heel onschuldig. Hugo en ik discussiëren over instrumenten die de overheid kan inzetten om duurzaam gedrag te stimuleren. Voor een gasloos Nederland lijkt de energiebelasting een krachtig stuurinstrument. En dat vindt de rijksoverheid ook, getuige haar website: 'De overheid wil dat u zuiniger en efficiënter omgaat met energie. Daarom heft de overheid belasting over het verbruik van elektriciteit en aardgas. Door de belasting wordt de totaalprijs van energie hoger. Een hogere energieprijs kan mensen stimuleren minder energie te gebruiken.'

Maar is de energiebelasting op gas voor iedereen gelijk? Even googelen. Waar vind je nu cijfers die écht betrouwbaar zijn? Natuurlijk, bij de overheid zelf (…), op de website van de Belastingdienst: Gebruik je weinig gas, dan betaal je anno 2019 29,3 cent energiebelasting per kubieke meter gas. Verstook je écht ontzettend veel, dan betaal je 1,2 cent. Huh? Eerst denk je nog aan een tikfout. Maar nee, grootverbruikers betalen écht veel minder groentaks dan de kleinverbruiker. Size does matter.

Het belastingtarief is niet alleen lager, het is maar liefst 24 keer zo laag. Was dat altijd al zo? Ja, maar het verschil wordt steeds groter:  in 2013 was het verschil nog een factor 16. Kleinverbruikers zijn dus fors meer gaan betalen. De website energiemarktinformatie.nl toont dat kleinverbruikers aanvullend ook nog btw over de energiebelasting betalen. En dat sommige grootverbruikers (gedeeltelijk) zijn vrijgesteld.

De overheid lijkt te denken: 'Kleinverbruikers zijn fout! Flink straffen die kleine onruststokers met hun krenterige HR-keteltjes.' Maar misschien verdienen we als inwoner wel straf, gewoon omdat we met z’n allen veel meer verstoken dan die paar grootverbruikers. Maar ook dat is niet het geval: ‘Wij’ verstoken 25 procent van het gas, ‘zij’ - de industrie - maar liefst 40 procent.

De industriële lobbyisten hebben hun werk blijkbaar goed gedaan. Waarom worden consumenten significant zwaarder bestraft dan producenten? Leg dat maar eens uit aan ‘Henk & Ingrid’. Iedere duurzaamheidscampagne van de overheid is op voorhand ongeloofwaardig. Gasloos? Welnee, we verstoken juist veel te weinig. Hup, opschroeven die thermostaat. En voortaan dagelijks anderhalf uur onder de douche! Pas boven het miljoen kuub wordt het écht voordelig.

De energiebelasting lijkt mij meer een politieke dan een duurzame keuze. Hiermee help je niet het milieu, maar ondermijn je het draagvlak voor verduurzaming bij je bevolking. Het is een aantrekkelijke inkomstenbron en individuele inwoners bieden nu eenmaal weinig weerstand. Knappe marketeer die hier nog een goede draai aan kan geven. Wie wil er ook een geel hesje van verantwoord bio-katoen?

René Notenbomer

Lees hier meer columns van René Notenbomer