Vraag en antwoord omgevingsrecht

Graag delen we interessante casussen omtrent omgevingsrecht die op onze helpdesk binnen zijn gekomen! Dit zijn casussen die rechtstreeks uit de gemeentepraktijk komen.

Vraag

Er staat een groot woningbouwproject op stapel in de gemeente Hattem (65 won). De omgevingsvergunning is op 1 september 2020 verleend. De planning van de start van de bouw is september 2021, voltooiing september 2022. Er komen vragen binnen over de mogelijkheden om extra aan-, uit- en bijgebouwen te realiseren, al dan niet vergunningsvrij. De regels voor vergunningsvrij bouwen binnen de Omgevingswet gaan wijzigen. Hoe gaat dat met projecten waar de omgevingsvergunning vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet is verleend, maar de realisatie deels na de inwerkingtreding is? Geldt dan een overgangswet voor de in aanbouw zijnde bouwwerken? Zo ja, geldt die dan ook voor de woningen waar door toeval de start van de bouw ook na de inwerkingtreding van de Omgevingswet is?

Antwoord

• Als de aanvraag vóór de inwerkingtreding is ingediend, blijft het oude recht van toepassing totdat het besluit onherroepelijk is (artikel 4.3 Invoeringsbesluit Omgevingswet, artikel 8.1.4 en 8.1.5 Invoeringsbesluit Omgevingswet). Onherroepelijk betekent dat er geen bezwaar, beroep of hoger beroep meer openstaat tegen het besluit en bij een eventueel beroep de rechter reeds uitspraak moet hebben gedaan.
• Is de omgevingsvergunning vóór 1 januari 2022 verleend en blijft de activiteit onder de Omgevingswet vergunningplichtig? In dat geval blijven de vergunningvoorschriften gelden en wordt de omgevingsvergunning gezien als een vergunning op grond van de Omgevingswet (artikel 4.13 Invoeringsbesluit Omgevingswet).
• Is de omgevingsvergunning vóór 1 januari 2022 verleend en is de activiteit onder de Omgevingswet niet meer vergunningplichtig? Dan worden de vergunningvoorschriften aangemerkt als maatwerkvoorschriften. Dit is alleen het geval als het voorschrift gaat over een onderwerp dat is aangewezen op grond van artikel 4.5 Ow (artikel 4.3 Invoeringsbesluit Omgevingswet).
• Als er voorheen geen vergunningplicht was, maar onder de Omgevingswet voor de betreffende activiteit wel een vergunningplicht bestaat, dan ontstaat er automatisch een omgevingsvergunning voor de duur van 2 jaar. Dit is alleen het geval als het een voortzetting van dezelfde activiteit betreft (artikel 4.14 Invoeringsbesluit Omgevingswet). Dit geldt ook als de activiteit(en) gedeeltelijk vergunningplichtig wordt. Bij AMvB kan een langere termijn gelden.

Bij het bovenstaande kan nog worden vermeld dat er per 1 januari 2022 een verandering plaatsvindt in de bouwvergunning. Er zal per 1 januari 2022 een knip in de bouwvergunning plaatsvinden. Voor een aanvraag voor een bouwactiviteit ingediend vanaf 1 januari 2022 is dan een technische bouwvergunning en een vergunning voor de omgevingsplanactiviteit nodig. Het is dus dan niet meer zo dat een bouwvergunningaanvraag automatisch wordt gezien als een vergunning voor het afwijken van het omgevingsplan. Vanaf inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn dit twee verschillende activiteiten. De aanvrager is zelf verantwoordelijk daarop te sturen. Welke omgevingsplanactiviteit dat is (binnenplans of buitenplans), is niet duidelijk zolang het omgevingsplan niet is vastgesteld.

Verder is belangrijk om te benoemen dat bestaande ruimtelijke plannen (bestemmingsplannen, beheersverordeningen) in het tijdelijke deel van het omgevingsplan terechtkomen. De raad moet een keuze maken of en hoe deze ruimtelijke plannen worden behouden, aangepast of aangevuld in het definitieve omgevingsplan. Daarnaast moeten omgevingsvergunningaanvragen die onder de Omgevingswet zijn verleend binnen een bepaalde termijn worden geïntegreerd in het omgevingsplan. Deze overgangsfase geldt van 1 januari 2022 tot 1 januari 2029.

Let op: als de woning(en) is gebouwd voordat de Omgevingswet in werking is getreden, dan is de bouwvergunning reeds uitgewerkt en hebben we niet meer te maken met het overgangsrecht. Het bouwwerk staat dan immers al. Als de vergunde bouwactiviteit nog niet is gestart, dan heeft de verleende omgevingsvergunning zijn werking nog niet verloren en is het oude recht daarop van toepassing.