Rondje om bloembak

De aanleg van inmiddels meer dan 3 duizend rotondes verminderde het aantal ongelukken in ons land met zowat de helft. Maar ja, toen lagen ze er, die verkeerspleinen met rood-witte hekken en ronde borden met drie tegen de klok in wijzende witte pijlen op een blauw vlak. In het midden vaak een hoge paal met ANWB-plaatsnaamborden, goed zichtbaar voor automobilisten die uit alle windstreken kwamen aanrijden. En soms een betonnen bloembak. Lelijk, lelijk, lelijk.

En dus zochten de wegbeheerders, gemeenten en provincies, naar creatieve ingevingen om de veilige landschapbedervers iets aantrekkelijker te maken. Dat leidde, tot hilariteit van Martin Bril en andere columnisten, tot kromme hoepels, allerlei beesten van hout of metaal, abstracte kunstwerken, reusachtige stukken fruit en vooral heel veel bloembakken en plantsoentjes.

Kan het anders? Schrijver/journalist Tijs van den Boomen en grafisch ontwerper Peter Jonker, oprichters van het Rotondologisch Genootschap, brachten op verzoek van de provincie Utrecht de directe en wijdere omgeving van zeventien rotondes in kaart. De provincie had 1,5 miljoen euro beschikbaar voor de verfraaiing ervan. Met een gezelschap van ambtenaren, kunstenaars en andere betrokkenen werd in 2006 het Utrechtse Roton delab opgericht. Van den Boomen en Jonker bekeken de verkeerspleinen van alle kanten, bestudeerden de directe en wijdere omgeving en kwamen met een toegespitst advies. De totstandkoming van deze rotonde-analyses staat beschreven in De Ronde van U. Het blijkt nagenoeg onmogelijk om bij de inrichting van een rotonde alle betrokkenen op een lijn te krijgen. ‘Op zoek naar de kwadratuur van de rotonde’ had het boek ook kunnen heten.

Uiteindelijk zijn slechts twee ideeën gerealiseerd. Eind 2009 is het hele project door een motie van de liberale Statenfractie beëindigd. Het geld kon volgens de Utrechtse VVD beter besteed worden aan ‘veiligheid’. De resterende provinciale rotondes in Utrecht krijgen vermoedelijk weer een stevige betonnen bloembak in het centrum, met geraniums en petunia’s erin.

De verhalen over de rotonde-ideeën zijn met veel gevoel voor humor en oog voor bureaucratisch detail op getekend in de derde persoon meervoud. Het geheel is prachtig en rijk vormgegeven, met kleurenfoto’s, fantasiebeelden en kaartjes. Eén raadsel blijft knagen: waarom heeft grafisch vormgever Peter Jonker geen rond boek gemaakt?  

Tijs van den Boomen en Peter Jonker: De ronde van U. Een experimentele kijk op kunst en rotondes, uitgeverij Post Editions, Rotterdam, 2011, ISBN 9789460830327, 296 pagina’s, € 25,-