Plan voor gemeentelijke natuurmonumenten

Voor natuur moet dezelfde eenvoudige indeling komen als voor monumenten: rijksnatuurmonumenten, provinciale natuurmonumenten en gemeentelijke natuurmonumenten. Het natuurbeleid wordt daardoor duidelijker en de financiering ervan overzichtelijker.

Beter natuurbeleid

Dat stelt Pieter van Vollenhoven in een advies aan de nieuwe staatssecretaris van Economische Zaken, Martijn van Dam. Van Vollenhoven was door Van Dams voorganger, Sharon Dijksma, gevraagd om te adviseren over een beter natuurbeleid, vanuit zijn ervaring in zowel de wereld van natuur als monumenten: Van Vollenhoven is voorzitter van het Nationaal Groenfonds, dat natuurprojecten financeert. Eerder was hij voorzitter van het Nationaal Restauratiefonds.

Ondubbelzinnig

Het monumentenbeleid kan het natuurbeleid inspireren, stelt Van Vollenhoven in zijn advies. Op dit moment is het natuurbeleid veel minder duidelijk dan het monumentenbeleid over waar de prioriteiten liggen. Gemeenten en provincies moeten daarom, net als het rijk, ondubbelzinnig aangeven welke natuur zij belangrijk vinden. Dat kan door het aanwijzen van provinciale en gemeentelijke natuurmonumenten. Dat maakt meteen duidelijk wie de eindverantwoordelijke is en wie aangesproken kan worden op het resultaat, aldus het advies van de commissie Van Vollenhoven.

Burgers bereid om mee te betalen

De voorzitter denkt dat het op die manier ook eenvoudiger is om de samenleving te betrekken bij natuur en burgers eraan te laten meebetalen. De financiering van natuur is nu “volstrekt ondoorzichtig”, stelt de commissie. Volgens haar is het noodzakelijk om duidelijk te zijn over hoeveel het beheer en de ontwikkeling van natuur precies kost en wie welke bijdrage levert. In de monumentenwereld gebeurt dat wel. Dat kan de bereidheid van burgers om mee te betalen vergroten. De commissie pleit voor gebiedsfondsen, waarin geld zit van rijk, provincie, gemeenten en geld uit de samenleving.

Rol provincies

Het is onduidelijk wat het voorstel van Van Vollenhoven betekent voor de rol van provincies. Zij zijn sinds 2011 verantwoordelijk voor het gedecentraliseerde natuurbeheer. In de eerste voortgangsrapportage van het Natuurpact meldden de provincies vorige maand dat zij ruim op schema liggen met de inrichting van het Natuurnetwerk Nederland. In de Eerste Kamer, die net is begonnen met de behandeling van de Wet natuurbescherming, onderstreepte IPO-portefeuillehouder Jan Jacob van Dijk onlangs het belang van de decentralisatie naar de provincies.

Reactie IPO

In een reactie noemt het Interprovinviaal Overleg het advies om te leren van het monumentenbeleid interessant, zeker als het gaat om het zoeken naar nieuwe vormen van financiering. Wat het IPO betreft is echter met de decentralisatie van het natuurbeleid duidelijk geworden dat de verantwoordelijkheid voor de invulling en de uitvoering daarvan primair bij de provincies ligt. 'De provincies vullen dat in door samenwerking met partners. De recente voortgangsrapportage natuur laat zien dat provincies met deze samenwerking al flinke voortgang hebben geboekt bij de realisatie van de natuuropgaven,' aldus woordvoerster Jeannette Duin.