Puzzelen met de kandidatenlijsten voor de waterschapsverkiezingen

Nu het personenstelsel voor de waterschapsverkiezingen in november is vervangen door een lijstenstelsel, gooien politieke partijen en andere belangenbehartigers hun volle gewicht in de strijd om de bestuurszetels. Medewerkster Tanja Loeff van de CDA-afdeling Gelderland: ‘Het is voor het eerst dat we als CDA meedoen, dus dat vergt nogal wat voorbereiding en georganiseer’, zegt ze terwijl de eerste partijleden het vergaderlokaal in Arnhem binnenstromen. ‘We gaan zo dadelijk de kandidatenlijst samenstellen.’

En dat is precies wat de komende verkiezingen in november anders maakt dan de voorgaande edities: het zijn niet langer burgers die zich op individuele titel kandidaat stellen. De wet schrijft nu voor dat er met lijsten wordt gewerkt waarmee de deur voor politieke partijen en belangenorganisaties wijd open is gezet.

‘Het is wel even wennen’ geeft Evelien Verbij van het Bosschap toe. Als publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie vertegenwoordigt het Bosschap de natuurbeheerders in ons land. ‘Wij doen zelf niet mee aan de verkiezingen, we selecteren wel de kandidaten voor de zogenoemde geborgde zetels’. Want ook dat is nieuw: het bedrijfsleven, de boerenstand en de natuurbeheerders krijgen per waterschap van tevoren een aantal zetels toegewezen.

‘Daarmee wil de wetgever voorkomen dat de traditionele bij het waterbeheer betrokken partijen teveel invloed verliezen aan de burgers, die nu eenmaal numeriek in de meerderheid zijn’, legt juridisch adviseur Peter Visch van het waterschap Zeeuwse Eilanden uit. ‘Eigenlijk kenden we via de oude "kwaliteitszetels" al iets van toegewezen bestuurders, maar dat was per provincie anders geregeld. Nu is het wettelijk geregeld.’

Burgergunst

Tegelijkertijd kunnen personen uit het geborgde domein via algemene lijsten ook meedingen naar de gunst van de ingezetenen, de burgers. ‘Een deel van onze achterban doet inderdaad mee met de lijst Natuurlijk Water’, aldus Verbij van het Bosschap. En dat verklaart volgens Visch ook mede de actieve rol die het agrarische CDA speelt. ‘Boeren kunnen via deze lijst ook kandidaten naar voren schuiven’.

Op zich is daar niet mis mee, mits de burgers maar niet worden verdrongen door de andere categorieën, zo stellen de partijen vast. Als er niet prudent mee wordt omgegaan en bijvoorbeeld het CDA fungeert als verlengstuk van de boeren, dan zal Den Haag volgens hen zeker ingrijpen, ‘Het stelsel van geborgde zetels wordt niet voor niets na de verkiezingen geëvalueerd’, stelt Visch.

Tanja Loeff ziet het gevaar niet zo. ‘Er ligt een landelijke richtlijn van het CDA partijbureau. Die mogen wij regionaal inkleuren, maar we blijven natuurlijk een algemene partij, die gewoon goed waterbeheer nastreeft’. Voorlopig is ze blij dat de lijsten nu zijn samengesteld. ‘De aanloop was nogal complex, omdat we als CDA-Gelderland flink hebben moeten afstemmen met de afdelingen van` onze buurprovincies. Waterschapsgrenzen lopen niet gelijk met die van de provincies. We wilden natuurlijk wel een eerlijke verdeling over alle betrokken partij-afdelingen.’ Maar het is volgens haar gelukt: ‘We hebben voor elk waterschap een mooie lijst met prima kandidaten.’